نویسنده

• محمدکاظم کهدویی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

چکیده

چَندربَهان برهمن در سال 1023 هـ ق در لاهور به‌دنیا آمد. همنشینی با داراشکوه او را در جهت تعالی اخلاقی و عرفان و تصوف سوق داد؛ تا جایی که دیوان اشعارش سرشار از عبارت‌ها و اصطلاح‌های تصوف، و کتاب چهارچمن او نیز مملو از مطالب و اصطلاحات عرفانی و عشق به خداوند و بی‌توجهی به تعلقات دنیوی است. برهمن پس از درگذشت داراشکوه، از دهلی به بَنارَس رفت و در سال 1072هـ ق به دیار باقی شتافت. آثاری مثل چهارچمن، گلدسته، کارنامه، دیوان اشعار، منشآت، تحفهالوزراء، ‌مجمع‌الوزراء و... از او به‌جا مانده است. برهمنْ شاعر، خطاط و نویسنده بود و با اهل تصوف و شاعران و خطاطان و نویسندگان معاصرش ملاقات داشت. انشای موزون و مسجّع وی یادآور گلستان سعدی است. شعرش ساده است و با تشبیهات و استعارات زیبا، و مضامین عشق، محبت، توکل، رضا، و مسائل وحدت وجود- که با لحنی عارفانه بیان شده‌اند- همراه است.
در این مقاله، ضمن مرور زندگی‌نامه مختصرِ برهمن و کتاب چهارچمن، دیوان اشعار وی از نظر توجه وی به عرفان و تصوف و ویژگی‌های معرفتی آن بررسی خواهد شد

کلیدواژه‌ها

• برهمن
• چندربهان
• چهارچمن
• دیوان برهمن
• عرفان اسلامی

عنوان مقاله [English]

On Mystical Behavior in Persian Poetry of Chandarbahan Brahman

نویسنده [English]

• Mohhamad Kazem Kahdoee

Associate Professor, Persian Language and Literature ,Yazd University

چکیده [English]

Chandarbahan Brahman was born in 1023 A.H. in Lahore. The companionship of Darashokuh led him to moral elevation, Gnosticism and mysticism. His collection of poetry (divan) overflow with mystical expressions and his book Chahārchaman is the expression of mystical concepts, love for God and the negligence of worldly attachments. Following the death of Darashokuh, Brahman left Delhi for Banaras and passed away in the year 1073 A.H.. The literary works left of him are such as Chahārchaman, Goldasteh, Kārnāmeh, a collection of his poems (divan), Monsh, Tohfat-al-Vozarā, Majma-al-Vozarā etc. Brahman was a poet, a calligraphist and a writer who enjoyed the company of his contemporary mystics, poets, calligraphists and writers.
His rhythmical prose is a reminder of Sadi’s Golestān. The language of his poems is simple and is furnished with beautiful similes and metaphors. Its content is the description of love, compassion, trust, volition and Unity of Being stated in a mystical tone. 
     In this article, besides providing a brief summary of Brahman’s life and his companion Chaharchaman, the features of Gnosticism, mysticism and knowledge (about God) in Brahman’s collection of poetry are discussed. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Chandarbahan
• Brahman
• collection of poetry (divan)
• Islamic Gnosticism
• Chaharchaman