نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران
2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران.
چکیده
با اینکه معمولاً توجه به مسائل محیط زیستی و حیوانات، از دغدغههای متأخر بشری به حساب میآید، اما باید دانست مسئله «حیوان» و شأن وجودی آن، از مباحث درازدامن در حکمت و تصوف اسلامی است.
ابنعربی در شرح آیاتی از سوره «صافات» مبنی بر رویای ابراهیم نبی و ذبح پسرش، این پرسش را پیش میکشد که حیوانِ قربانی چه مقامِ بلندمرتبهای دارد که میتواند جایگزین پسرِ پیغمبر باشد؟ شیخاکبر بررسی این سوال را منوط به مبحث حضرت خیال میداند چرا که معتقد است این رویدادها در عالم خیال واقع شده است و ابراهیم پیغمبر نتوانسته این رویای مهم را تعبیر کند. درست است که گرانیگاه مبحث شیخ، در فص اسحاقی از فصوص، رقم میخورد، اما رد رویکردِ متفاوت شیخ نسبت به مسئله حیوان را در آثار دیگر او نیز میتوان سراغ گرفت.
ابنعربی به شأن وجودی جانوران توجهی ویژه داشته است. نگاهِ دیگرگونِ او به حیوان نه تنها نسبت به بسیاری از همنفسانِ و همتایان روزگارش، بلکه نسبت به حیات معاصرِ بشری نیز، نگاهی قابل تأمل است. روایتهایی در این جستار مورد توجه قرار گرفته که ابنعربی در آن اندیشههای متفاوتی نسبت به مقام حیوانی اظهار داشته است، به نحوی که در موقعیتهای مختلفی، حیواناتی نظیر شتر، گربه و گورخر را در جایگاهی رفیعتر از انسانها و گاه بعضی از عرفا عنوان میکند.
از نظر ابنعربی حیوان نزد خداوند دارای جایگاه ویژهای است. به زعم او، جانوران، به هر دو نوع ادراک ظاهری و باطنی مجهز هستند؛ و بر خلاف آدمی، معرفتِ حیوانات نسبت به خداوند، معرفتی فطری است.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Investigating the existential dignity of "animal" in the opinions of Ibn Arabi
نویسندگان [English]
- Mohtaba Houshyar Mahboub 1
- Ali Safayi 2
1 Ph.D. student of Mystical Literature, Faculty of Humanities, Gilan University, Gilan, Iran
2 Professor of the Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Gilan University, Gilan, Iran
چکیده [English]
Although attention to environmental issues and animals is usually considered one of the late human concerns, it should be known that the issue of "animal" and its existential dignity is one of the long-standing topics in Islamic wisdom and Sufism.
In explaining the verses of Surah Safat about Abraham's dream and the Ransom of his son, Ibn Arabi raises the question of what high-ranking position does the sacrificial animal have that can replace the Prophet's son? Sheikh Akbar considers the examination of this question dependent on the examination of the subject of Hazrat Khayal because he believes that these events took place in the world of Khayal and Prophet Ibrahim could not interpret this important dream.It is true that the point of gravity of Sheikh's topic is in Ishaq's chapter of Fusus, Ibn Arabi paid special attention to the existential dignity of animals. His different view of the animal is a thought-provoking view, not only in relation to many of his contemporaries, but also in relation to contemporary human life. Narratives have been noted in this essay in which Ibn Arabi has expressed different thoughts about the status of animals, in a way that in different situations, animals such as camels, cats and zebras are in a higher position than humans and sometimes some mystics.
According to Ibn Arabi, animals have a special place with God. According to him, animals are equipped with both external and internal perception; And unlike humans, animals' knowledge of God is natural knowledge.
کلیدواژهها [English]
- Ibn Arabi
- animal
- Hazrat-e-khayal
- Existential dignity
)