نویسندگان

• مهدی زمانی ¹
• محمدجواد قاسمی ²

¹ استادیار دانشگاه پیام نور

² دانشجوی دوره دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه پیام نور

چکیده

محی‌الدین ابن عربی در راستای تأکید بر این نکته که سنّت عرفان اسلامی بر شناخت حضوری و شهودی مبتنی است، دیدگاه عرفانی‌اش را بر نوعی از معرفت بی‌واسطه بنیان می‌نهد که از آن با عنوان «کشف» یاد می‌کند. هرچند حقیقت این معرفت ورای طور حس و عقل است، از ابزار آن به «دیده» (عین) تعبیر می‌شود. ابن عربی ترکیبات «عین‌القلب»، «عین‌البصیره» و «عین‌الیقین» را در طیف معنایی گسترده‌ای به‌کار می‌برد و برای هریک ویژگی‌هایی ذکر می‌کند. گاهی این ترکیبات به معنای عام تعقّل و استدلال است وگاهی به معنای ویژه «کشف و شهود مستقیم».
اوج کاربرد ویژه این ترکیبات را در التدبیرات‌الالهیّه می‌بینیم؛ جایی که برای قلب، «عین‌البصیره» و «عین‌الیقین» درنظر می‌گیرد. اساس تفکیک این دو دیده (بصیرت و یقین) آن است که دیده بصیرت به نوری الهی نظر می‌کند که خدا به‌وسیله آن هدایت می‌کند (نورٌ یَهدی بِه)؛ ولی دیده یقین ناظر به نور الهی دیگری است که خدا به سوی آن هدایت می‌نماید (نورٌ یَهدی الَیهِ). بر این اساس، قلب به‌منزله موجودی ربّانی برای رؤیت جلوه‌های رحمانی، در تعامل قانونمند عرفانی با منبع نور، کشف و مشاهده حقایق را ممکن می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• عین‌القلب
• عین‌البصیرة
• عین‌الیقین
• محیی‌الدّین ابن عربی

عنوان مقاله [English]

Eye of the Heart, Eye of Insight, Eye of Certainty in Mohī al-Dīn Ibn Arabī’s Writings

نویسندگان [English]

• Mahdi Zamani ¹
• Mohammad Javad Ghasemi ²

¹ . Assistant Professor, Payame Noor University

² Ph. D. Student of Teaching Islamic Knowledge, Payame Noor University

چکیده [English]

Mohī al-Dīn ibn Arabī in line with the emphasis of the Islamic gnosis tradition on the immediate and intuitive knowledge, bases his mystical viewpoint upon a kind of immediate knowledge to which he refers as ‘intuition’. In contrast to the reality of this cognition which is beyond sense and wisdom, it is known and referred to as the ‘eye’. Ibn Arabī utilizes the expressions ‘eye of the heart’, ‘eye of insight’ and ‘eye of certainty’ in a broad semantic range and nominates certain features for each. In some cases, these expressions represent the general concepts of intellect and reason and in some others the specific meaning of ‘immediate intuition’. Their most specific use is manifested in al-Tadbīrāt al-Elāhīyah. In this text ‘eye of insight’ and ‘eye of certainty’ both stand for heart, while the former looks at the divine light- a divine means for guidance-, the latter looks to another divine light towards which God’s creations are guided. On this basis, heart as a divine being for the vision of compassionate manifestations, in a mystical systematic interaction with the source of light, realizes the intuition of the realities.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Eye of the heart
• Eye of insight
• Eye of certainty
• Mohī al-Dīn ibn Arabī