نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسنده
دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان، بوشهر، ایران
چکیده
در گسترة تمدن ایرانی- اسلامی، آیین فتوت به مثابه خرده فرهنگی نیرومند بنا به مقتضیات تاریخی موجد گفتمان های متکثری بوده است. این آیین برآمده از یک ضرورت اجتماعی و تاریخی در برابر نظام‌های خودکامه و عدالت ستیز در دوره‌های مختلف تاریخ ایران بوده، و به‌طور کلی نظام عیاری تفکری آرمانشهری است و گفتمان های گوناگون فتوت جلوه های متعدد این اندیشه و نظام را بازنموده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که هر یک از گفتمان های فتوت عیاری، دینی، صوفیانه، اصناف و پهلوانی آرمان های خود را به‌ترتیب در قالبِ جنگ و شورش و طرد هنجارهای جامعه؛ عدالت محوری، حمایت از مظلوم و تجلی انسان کامل در سیمای علی(ع)؛ مجاهده با نفس و رسیدن به کمالات معنوی و روحانی؛ پیوند فن و صنعت با ذات حق و رساندن روح به کمال معرفت الهی؛ انزجار از ظلم و بیدادگران، و سامان دادن به شرایط ناگوار و ناهموار اقتصادی و اجتماعی مردم بینوا دنبال کرده اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analyzing the Utopian Components of Chivalry (Futuwwat) Discourses
نویسنده [English]
- Hossein Pouladian
PhD in Persian Language and Literature, Lecturer of Farhangian University of Bushehr, Bushehr, Iran
چکیده [English]
In the realm of Iranian-Islamic civilization, chivalry (futuwwat) ritual, as a powerful subculture, has been the originator of multiple discourses according to the historical circumstances. This ritual arose out of a social and historical necessity against autocratic and anti-justice systems in different periods of Iran's history; in general, Ayyari system is a utopian thinking system, and the diverse discourses of futuwwat have reflected the various manifestations of this thought and system. This qualitative research was conducted using content analysis method. The results of this research demonstrate that each of the discourses of futuwwat, namely Ayyari, religious, Sufi, guilds, and championship (pahlevani) has pursued their ideals, respectively, in the form of war and rebellion and rejection of society's norms; justice-orientation, support of the oppressed and the manifestation of the perfect human-being in the visage of Imam Ali (A.S.); struggle against self and reaching unworldly and spiritual perfections; linking art and craft with the essence of truth as well as bringing the soul to the perfection of divine knowledge; disgust with oppression and tyrants, and arranging the unfortunate and uneven economic and social conditions of the poor.
کلیدواژه‌ها [English]
- Chivalry (Futuwwat)
- Utopian
- Ayyari discourse
- Religious discourse
- Sufi discourse
- Guilds discourse
- Championship (Pahlevani) discourse
آتالی ، ژاک (1381). برادری آرمان شهری نوین، ترجمة فیروزه دیلمقانی، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
ابن بطوطه، محمد بن عبدالله (1376). سفرنامة ابن بطوطه، ترجمة محمدعلی موحد، تهران: آگاه.
ابن معمار، محمدبن ابی المکارم (1399). فتوتنامه، ترجمة عبدالعلی اسپهبدی، تهران: انتشارات صمدیه.
ابوالبشری، پیمان، صادقی سمرجانی، حسن (1397). «بازتاب مسلکهای اخلاقی در تصوف خراسان». مطالعات فرهنگی- اجتماعی خراسان، سال 13، 35- 49.
ارجانی، فرامرز بن خداداد (1400). سمک عیار. تصحیح پرویز ناتل خانلری، چاپ 10، تهران: آگاه.
اصیل، حجت الله (1393). آرمانشهر در اندیشة ایرانی، چاپ 3. تهران: نی.
افشاری، مهران (1382). فتوت نامه ها و رسائل خاکساریه (سی رساله)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
افشاری، مهران، مداینی، مهدی (1388). چهارده رساله در باب فتوت و اصناف، چاپ 3، تهران: چشمه.
امرسون،راجرال (1387). فرهنگ اندیشة سیاسی (اتوپیا). ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: نشر نی.
باخدا، فرزانه (1392). «آیین جوانمردی، به مثابه الگویی اخلاقی- اجتماعی»، اخلاق وحیانی، سال 1، شمارۀ 3، 173- 190.
باستانی پاریزی، محمد ابراهیم (1383). یعقوب لیث، چاپ 8 ، تهران: نشر علم.
بلاذری، احمد بن یحیی (1367). فتوح البلدان، ترجمة محمد توکل، تهران: نقره.
بهار، مهرداد (1376). جستاری در فرهنگ ایران، چاپ 3، تهران: فکر روز.
بیغمی، محمدبن علی (1388). فیروزشاهنامه. به کوشش ایرج افشار و مهران افشاری، تهران: چشمه.
پرتو بیضایی کاشانی، حسین (1382). تاریخ ورزش باستانی ایران، تهران: زوار.
پناهی، مهین (1388). «جوانمردی، مترادف ها و مؤلفه های آن در متون عرفانی»، پژوهشنامة زبان و ادبیات فارسی، سال 1، شمارۀ 4، 1-22.
پولاک، یاکوب ادوارد (1361). سفرنامه (ایران و ایرانیان)، ترجمة کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
تیشنر، فرانتس ( 1385). «فتوت در کشورهای اسلامی». در آیین جوانمردی، ترجمة احسان نراقی، چاپ 2، تهران، سخن . صص 132- 141 .
حاکمی، اسماعیل (1382).آیین فتوت و جوانمردی، تهران: اساطیر.
حسامپور، سعید (1384). «نقش عیاری در فرهنگ و تمدن ایرانیان»، مجلة مطالعات ایرانی، سال 3، شمارۀ 6، 53-73.
حسینی، سیدمحمدعارف ( 1387). نیک شهر قدسی: نقادی چهار الگو از جامعه آرمانی اندیشمندان غرب و مقایسۀ آن ها با جامعة آرمانی حضرت مهدی ( عج )، تهران : مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.
حسینی، مریم (1389).«آیین فتوت و جوانمردی در حدیقة سنایی در بررسی مأخذ حکایتی از حدیقه». زبان و ادب پارسی، دورۀ 14، شمارۀ 43، 103-113 .
حیدری، فاطمه (1382). چشم اندازهای آرمانشهر در شعر فارسی، تهران: انتشارات دانشنگار.
خجسته، فرامرز، پولادیان، حسین ، انصاری، زهرا (1400). «بازپژوهی مؤلفه های شیعی آیین فتوت»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال 12، شمارۀ 45، 59- 82.
ذاکری، محسن (1389). «جوانمردی». ترجمة مرضیه سلیمانی، ماهنامة تخصصی اطلاعات حکمت و معرفت، سال 5، شمارۀ 6، 29-35.
رحمانی، جبار (1392).«از جماعتهای جوانمردان تا هیئتهای عزاداری، نگاهی به تداوم و تغییرات در زندگی عامة مردم ایران». پژوهش های انسانشناسی ایران، دورة3، شمارۀ 2، 47-64.
رزمجو، حسین (1375). انسان آرمانی و کامل در ادبیات حماسی و عرفانی فارسی، تهران: امیرکبیر.
رضوی، سید مسعود (1395). تاریخ و فرهنگ جوانمردی، چاپ 2، تهران: اطلاعات.
روویون، فردریک (1385).آرمان شهر در تاریخ اندیشة غرب با متن هایی از مور، کلوتس، هوگو، گوارا،مورلی، منتسکیو،کابه، ولز، کامپانلا، سن ژوست، بلامی، زامیاتین، فونتل، ترجمة عباس باقری، تهران: نی.
ریاض، محمد (1388). فتوت نامه، به انضمام رسالة فتوتیة میر سید علی همدانی، چاپ 2، تهران: اساطیر.
رئیس نیا، رحیم ( 1383). نهضت های آرمانی هم پیوند و بدرالدین، تهران: مبنا .
سرجنت، لایمن تاور (1400). درآمدی کوتاه بر آرمانشهرگرایی، ترجمه امیر یدالهپور، تهران: نشر کرگدن.
زرین کوب، عبدالحسین (1383). تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن. ترجمة مجدالدین کیوانی. تهران: سخن.
سعید شیخلی، صباح ابراهیم صباح (1367). اصناف در عصر عباسی، ترجمة هادی عال مزاده، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
سهروردی، شهاب الدین یحیی (1373). مجموعة مصنفات شیخ اشراق، به تصحیح سید حسین نصر، تهران: پژوهشگاه
علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سیواسی، ناصر (1385). فتوتنامه، به کوشش سعید نفیسی، تهران:سخن.
شعبانی، رضا (1374). مبانی تاریخ اجتماعی ایران، چاپ 4، تهران: قوم.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1394). قلندریه در تاریخ (دگردیسی های یک ایدئولوژی)، چاپ 4، تهران: سخن.
شهری، جعفر (1377). تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، زندگی و کسب و کار، تهران: اقاقی.
صراف، مرتضی (1370). رسایل جوانمردان ( مشتمل بر هفت فتوت نامه)، چاپ 2، تهران: انجمن ایرانشناسی فرانسه و شرکت انتشارات معین.
صفا، ذبیح الله (1371). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 1، چاپ 12، تهران: انتشارات فردوسی.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1391). تذکره الاولیا، تصحیح محمد استعلامی، چاپ 23، تهران: زوار.
عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر (1375). قابوسنامه، به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.
فارابی، ابونصر (1361). اندیشه های اهل مدینة فاضله، ترجمة سید جعفر سجادی، چاپ 2، تهران: طهوری.
فوران، جان. (1390). مقاومت شکنندة تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمة احمد تدین، چاپ 11، تهران: رسا.
کارا مصطفی، احمد (1396). تاریخ کهن قلندریه، ترجمة مرضیه سلیمانی، تهران: فرهنگ معاصر.
کاشانی، کمالالدین عبدالرزاق (1369). تحفه الاخوان فی خصائص الفتیان، با مقدمه و تصحیح و تعلیق محمد دامادی، تهران: علمی و فرهنگی.
کاشفی سبزواری، حسین (1350). فتوتنامة سلطانی. به اهتمام محمدجعفر محجوب، تهران: انتشارات بنیاد و فرهنگ ایران.
کاظمینی، کاظم. (1389). نقش پهلوانی و نهضت عیاری در حیات اجتماعی و سیاسی ملت ایران، بیجا: انتشارات بانک ملی ایران.
کاهن، کلود. (1389). «فتوت به مثابة ساختار اجتماعی»، ترجمة علیرضا نیکوبخت، ماهنامة تخصصی اطلاعات حکمت و معرفت، سال 5، شمارۀ 6 ، 26- 28.
کربن، هانری (1383). آیین جوان مردی، ترجمة احسان نراقی، چاپ 2، تهران: سخن.
کرمی پور، حمید (1392). «بررسی ابعاد اجتماعی آیین فتوت در خراسان از قرن سوم هجری تا قرن ششم هجری»، تحقیقات تاریخ اجتماعی، سال 5، شمارۀ 1، 89-113.
کرمی پور، حمید (1397). «بررسی تحول آیین پهلوانی و عیاری در ایران با تأکید بر خراسان سده های هفت و هشت هجری»، تحقیقات تاریخ اجتماعی، سال 8 ، شمارۀ 2، 1-23.
کسروی، احمد (1373). تاریخ مشروطة ایران، تهران: امیرکبیر.
گراوند، مجتبی، آیینه وند، صادق، آقاجری، هاشم، و منظورالاجداد، سید محمد حسین (1391). «بررسی و تحلیل گفتمان فتوت در تاریخ اسلام از سدة چهارم تا سدة هشتم هجری قمری»، مطالعات تاریخ اسلام، سال 3، شمارۀ 15، 137- 166.
گوبینو، ژوزف آرتور (1367). سفرنامة کنت دوگ گوبینو: سه سال در آسیا، ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: کتابسرا.
گولپینارلی، عبدالباقی (1379). فتوت در کشورهای اسلامی و مآخذ آن، ترجمة توفیق سبحانی، تهران: روزنه.
گیار، مارینا. (1382). سمک عیار: ساختار و مرام آرمانی در داستان فارسی قرون وسطی، ترجمة ع. روح بخشان، تهران: کتاب روشن.
مارتین، ونسا (1390). عهد قاجار (مذاکره، اعتراض و دولت در ایران قرن سیزدهم)، ترجمة حسن زنگنه، تهران: ماهی.
مانهایم،کارل (1392). ایدئولوژی و اتوپیا (مقدمه ای بر جامعه شناسی شناخت)، ترجمة فریبرز مجیدی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
محجوب، محمدجعفر (1348). «آیین عیاری»، مجلة سخن، شمارۀ 9.
محجوب، محمدجعفر (1387). ادبیات عامیانة ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، چاپ 4، تهران: چشمه.
مستوفی، عبدالله (1371). شرح زندگانی من، جلد 1، تهران: هرمس.
معیرالممالک، دوستعلی (1372). یادداشت هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، تهران: نشر تاریخ ایران.
مطلبی، مسعود، نادری محمدمهدی (1388). «بررسی تطبیقی مفهوم آرمانشهر در اندیشه سیاسی اسلام، ایران و غرب»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال 2، شمارۀ 6، صص125-146.
مؤذن جامی، محمدمهدی (1388). ادب پهلوانی (مطالعه ای در تاریخ ادب دیرینة ایرانی از زرتشت تا اشکانیان)، چاپ 1، تهران: ققنوس.
مور، تامس. ( 1394). آرمان شهر ( یوتویا )، ترجمة داریوش آشوری و نادر نادرافشاری، چاپ 4، تهران : خوارزمی.
موسوی گیلانی، سید رضی ، شکیبا دل، محمد (1395). «سلوک عارفانه در سنت استاد و شاگردی فتوتنامه ها و تأثیر آن بر خلاقیت هنرمند»، آیین حکمت، سال 8 ، شمارۀ 28، 197-219.
مینوی خرد (1354). ترجمة احمد تفضلی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
نفیسی، سعید (1343). سرچشمة تصوف در ایران، تهران: فروغی.
ولایتی، علی اکبر (1394). دانشنامة جوانمردی، با همکاری محمدرضا جوادی یگانه، محمدرضا جعفر آقائی، رضا مختاری اصفهانی، جلد 1 و 2، تهران: امیرکبیر.
Abolbashari, P. & Sadeghi samarjani, H. (2018). “Reflection of ethical sects in Sufism Khorasan”. Khorasan Quarterly of Cultural - Social Studies. 13 (1). 35- 49.
Afshari, M. (2003). Fotovat Nameh ha and Khaksariyeh Treaties (30 treatises).1th ed. Tehran: Research Institute of Humanities and Cultural Studies.
Afshari, M. & Madayeni, M. (2009). 14 Tracts about Fotovat & Guilds. 3th ed. Tehran: Cheshmeh.
Arjani, F. (2021). Samak Ayyar. Edited by P. Natel Khanlari. Vol.1. 10th ed. Tehran: Agah.
Asil, H. (2014). Utopia in Iranian Thought. 3th ed. Tehran: Nei.
Atali, j. (2002). The Modern Utopian Brotherhood. Translated by F. Dilamghani. 1th ed. Tehran: Farhang & Andisheh publishing.
Attar, F. (1993). Tazkira Al-Auliya. Edited by M. Istilami. 23th ed. Tehran: Zavvar.
Bakhoda, F. (2013). “The Code of Chivalry as a Socio – ethical Standara”. Revelation Ethics. l (3). 173- 190.
Bastani Parizi, M. (2004). Yaghoub Leis. 8th ed. Tehran: Elm.
Bahar, M. (1997). A Search in Culture of Iran. 3th ed. Tehran: Fekre ruz.
Baladhuri, A. (1988). Futuh ol-Boldan. Translated by M. Tavakol. Tehran: Noghreh.
Beighami, M. (2009). Firuzshah-name. Edited by I. Afshar & M. Afshari. Tehran: Cheshmeh.
Emerson, R. (2008). The culture of Political Thought (Utopia). translated by Kh.Deihimi. 1th ed. Tehran: Nei publication.
Farabi, A. (1982). The Thoughts of Utopia’s People. Translated by s. J. sajadi. 2th ed. Tehran: Tahuri.
Foran, J. (2011). Fragile Resistance: The history of Social Transformation in Iran. Translated by A.Tadayon. 11th ed. Tehran: Rasa.
Hakemi, I. (2003). The Ritual of Fotowwa and chivalry. Tehran: Asatir.
Hesam por, S. (2005). “Ayariy's information in Iranian culture and civilization”. Journal of Iranian Studies. 3 (6). 53- 73.
Heydari, F. (2008). Perspectives of Utopia in Persian Poem. 1th ed. Tehran: Danesh negar publishing.
Hosseini, S. (2008). The Holy Utopia: Criticism of Four Patterns of West Intelligentsia Ideal Society and Compare with Mahdy Prophet Ideal Society. 1th ed. Tehran: center of Islamic researches of broadcasting.
Hosseini, M. (2010). “Fatowat and chivalry in Sanaei's Hadiqat al-Haqiqa; a Review on the Origins of an Anecdot”. Persian Language and Literature. (43) .103-113.
Ibn Batoteh, M. (1997). Ibn Batuta's Travel Book. Translated by M. A. Movahed. Vol.1. Tehran: Agah.
Ibn Meemar, M. (2020). Fotovat Nameh. Translated by A. Spahbodi. 1th ed. Tehran: Samadieh publishing.
Geravand, M, & Ayinehvand, S. & Aghajari, H. & Manzur al-Ajdad, S. M. (2012). “Studying and Analyzing the Chivalry Discourse of Islam History during the 4th to 8th Centuries A.H”. Studeis in History of Islam. 3(15). 137- 166
Giyar,M. (2003). Samak Ayyar: Ideal Structure and Porpuse in Medieval Persian Fiction. Translated by A. Roh Bakhshian.Tehran: bright book.
Gulpinarli, A. (2000). Fotowat in Islamic Countries and its Origins. Translated by T. Sobhani. 1th ed. Tehran: Rouzaneh.
Gobineau, J. (1988). Travelogue of Count Duke of Gobineau.Three years in Asia. Translated by A.H. Mahdvi. Tehran: ketabsara.
Cohen, C. (2010). “Fotowat as a Social Structure”. translation by A. Nikobakht. The Specialized Monthly Information of Wisdom and Representation. 5 (6). 26 – 28.
Kashani, K. (1990). Tohfat al- Akhavan . Edited by M. Damadi. Tehran: Scientific and Cultural Publishing.
Kashefi Sabzevari, H. (1971). Fotowat Nameh Soltani. Edited by M. J. Mohaheb. 1th ed. Tehran: Iran Foundation and Culture Publications.
Kara Mustafa, A. (2016). Ancient آHistory of Ghalandarieh.Translated by M.Soleymani. Tehran: Contemporary culture.
Kazemeini, K. (2010). The Influence of a Gnostic and Ayyari's Movement in the Social and Political Life of the Iranian Nation. Out of place:publications of national bank of iran.
Karami Pour, H. (2013). “Studying Social Aspects of Chivalry in Khorasan During 3th to 6th A.H”. Social History Research. 5 (1). 89-113.
Karami Pour, H. (2018). “Investigating the Social Aspects of Jenerosity Ritual in Khorasan During 3th to 6th A.H” . Social History Research. 8 (2). 1-23
Corbin, H. (2006). Etiquette of Chivalry. Translated by E. Naraghi. 2th ed. Tehran: Sokhan.
Kasravi, A. (1994). History of the Irainian Constitutional Revolution. Tehran: Amir Kabir.
Khojasteh, F. & Pooladian, H. & Ansari, Z. (2021). “A Re-examination of the Shiite Components of the fotowat Faith”. The History of Islamic Culture and Civilization. 12 (45). 59 - 82.
Mannheim, C. (2013). Ideology and Utopia (Introduction to Sociology of Cognition). Translation by F. Majidi. 2th ed. Tehran: Organization for the Study and Compilation of Humanities Books.
Martin, V. (2011). The Qajar pact (Bargaining, Protest and the state in 19th century Persia). Translated by H. Zangeneh. Tehran: Mahi.
Mahjong, M. (1969). “Ayyari ritual”. Sokhan Magazine. 9.
Mahjoob.M. (2008). Irainan Folk literature. Edited by H. Zolfaghari. 4th ed. Tehran: Cheshmeh.
Menoy-e Khrad. (1975). Translated by A. Tafazzoli. Tehran: Farhang Iran Foundation.
Moazen jaim, M. (2009). Agnostic literature (a Study in the History of Ancient Iranian literature from Zoroastrian to Parthian). Tehran: ghoghnos.
Moeir a-mamalek, D. (1993). Notes from the Private life of Naser al-din Shah.Tehran: publication of the history of iran.
Moore, T. (2015). Utopia. Translation by D. Ashoori – N. Afshar Nadery. 4th ed. Tehran: Kharazmi.
Mousavi Gilani S, and Shakiba del,M. (2016). “Mystical Journey in the Master-Disciple Tradition of Letters on Chivalry and its Impact on Creativity of Artist”. The Ritual of wisdom. 8 )28). 197 – 219 .
Mostofi, A. (1992). The Story of My Life. Vol. 1. Tehran: Hermes.
Motallebi, M. and Naderi, M. (2009). “A Comparative Study of the Concept of Utopia in The Political Thought of Islam, Iran and the West”. Quarterly Journal of Political Studies. 2 (6). 125-146.
Nafisi, S. (1964). The Source of Sufism in Iran. Tehran: Foroughi.
Onsorol Al maali, K. (1996). Qaboos Nameh. Edited by G.H. Yousefi. 8th ed. Tehran: Scientific and Cultural Publication.
Sergent, L. T. (2021). Utopianism: A Very Short Introduction. translated by A. Yadollahpour, Tehran: Kargadan Publications.
Parto Beyzaei Kashani, H. (2003). History of Ancient Sport in Iran. Tehran: Zavvar.
Polak, J. (1982). Travelogue (Iran and Iraninan). Translated by K. Jahandari. Tehran: Kharazmi.
Rahmani, J. (2013). “From congregation chivalric mourning boards, look at the continuity and changes in the life of the common people of iran”. Anthropology Researches of Iran. 3 (2). 47 – 64.
Razavi, S. (2016). The History and Culture of Chivalry. 2th ed. Tehran: Ettelaat.
Razmjo, H. (1996). Ideal and Perfect Human Being in Persian Epic and Mystical literature. Tehran: Amirkabir.
Riyaz, M. (2009). Fotowwa-Nama, in Addition to the Treatise of Mir Seyed Ali Hamedani’s jenerosity. Tehran: Asatir.
Rovion, F. (2006). Utopia in the History of Western Thought with Texts from Moore, Klotz, Hugo, Guevara, Morley, Montescun, Cabe, Wells, Campanella, Saint Jost, Bellamy, Zamyatin, Fontel. Translated by A. Bagheri. 1th ed. Tehran: Ney.
Saeed Sheikly, S. (1988). Guilds in the Abbasi’s Era. Translated by H. Alem Zadeh.Tehran:University publication center.
Safa, Z. (1992). The History of literature in Iran. Vol. 1, 12th ed. Tehran: Ferdowsi.
Sarraf, M (1991). Rasayel Javanmardan (Including Seven Fotowa letters). 2th ed. Tehran, French Iranian Society of Iranology and Moein Publishing Company.
Shabani, R. (1995). The Fundamentals of Social History of Iran. 4th ed. Tehran: Qum.
Shafiei Kadkani, M. (2015). Qalandariyyah in History (Transformations of an Ideology). 4th ed. Tehran: Sokhan.
Shahri, J. (1998). Social History of Tehran in 13th Century, Living and Business. Tehran: Aghaghi.
Sivasi, N. (2006). Fotovat-Name. Edited by S. Nafisi. Tehran: Sokhan.
Sohrevardi, Sh. Y. (1994). Shaykh Eshragh's Mossanafat. Edited by S. H. Nasr. 1th ed. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies.
Tishner, F. (2006). “Fotowah In Islamic Countries”. In the ritual of Chivalry . H. Corban. (Translated by E. Naraghi) . 2th ed . Tehran: Sokhan.132-141 .
Zarrinkoob, A. (2011). Persian Sufism in its Historical perspective. Translated by M.Kiwani. Tehran: sokhan
)