ادبیات عرفانی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

کارکنان اجرایی نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام در سامانه

راهنمای ارسال مقاله

راهنمای نگارش مقاله

راهنمای ثبت نام در Publons

فرآیند داوری

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1402

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1401

داوران نشریه ادبیات عرفانی درسال 1400

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1399

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1398

انواع اضطراب در اندیشه و آثار عطار

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

عطار شاعری است پر از اضطراب و درد که حقیقت حیات و هستی انسان را در سلوک و عروج معنوی برای پیوند با مبدأ آفرینش می داند. اضطراب عطار از لحظۀ هبوط انسان آغاز می ­شود و تا لحظۀ بازگشت و عروج روح ادامه دارد. این اضطراب و دلهرۀ شاعر، فلسفی و خودیافته نیست بلکه مبتنی بر آموزه ­های دینی، سنت عرفانی و الگوها و قهرمانان مسیر سلوک است که خود عطار نیز به روایت زندگی و اندیشۀ آنان پرداخته است. این مقاله به بررسی و تحلیل انواع اضطراب در اندیشه و آثار عطار با تکیه بر نظریۀ اضطراب وجودی پل تیلیش با روش توصیفی- تحلیلی می­پردازد. حرکت عطار در مسیر سلوک بیشتر مبتنی بر اضطراب وجودی است تا جذبه و شوق که نتیجۀ هبوط از بهشت و گناه آغازین است. اضطراب وجودی عطار به حوزۀ سلوک محدود نمی­شود و به ساحت زندگی فردی و اجتماعی و داستان های او  نیز گسترش پیدا می­کند. چگونگی بروز و ظهور اضطراب در این داستان­ها مبتنی بر تحول درونی شدید در یک لحظه و سپس توبه و جبران است. این تحول و انقلاب درونی بر اثر عوامل مختلف انسانی، قدسی یا طبیعی بروز پیدا می­کند. نحوۀ واکنش شخصیت‌های داستان به اضطراب، گستره­ای از پذیرش حداکثری تا انکار کامل آن را شامل می­ شود. اضطراب در آثار عطار به‌دلیل حضور مستمر در ذهن شخصیت و بازگشت و تکرار مداوم آن، به موقعیت زمانی خاصی منحصر نمی­شود. تلاش برای غلبه بر اضطراب با تعیین استانداردهای مطلق‌اندیشانه به کمال­ گرایی یا پرفکشینیسم عرفانی و دینی منجر می­شود که ساختار نهایی اندیشۀ شاعر را شکل می ­دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Types of Anxiety in Attar's Thought and Works

نویسندگان [English]

  • Hamed Rahmani Karavig 1
  • Mohammad Pashaie 2

1 PhD student, Department of Persian Language and Literature, Azerbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Azerbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

Attar is a poet full of anxiety and pain who sees the truth of human life and existence in taking on a spiritual journey and ascension to connect with the origin of creation. Attar's anxiety starts from the moment of human descent and continues until the moment of the soul's return and ascension. This anxiety and apprehension of the poet is not philosophical and self-discovered, but is based on religious teachings, mystical tradition, and models and heroes of the path of spiritual conduct, whose lives and thoughts have been narrated by Attar himself. This article examines and analyzes the types of anxiety in Attar's thought and works, based on Paul Tillich's theory of existential anxiety, using a descriptive-analytical method. Attar's movement in the path of conduct is more based on existential anxiety than passion and enthusiasm, which is the result of descent from the heaven and the initial sin. Attar's existential anxiety is not limited to the field of conduct and extends to the field of personal and social life and his stories. How anxiety appears in these stories is based on an intense inner transformation, occurring instantaneously, and then repentance and compensation. This transformation and internal revolution occurs due to various human, divine or natural factors. The way characters in the story react to anxiety ranges from maximum acceptance to complete denial. Anxiety in Attar's works is not limited to a specific time due to its continuous presence in the character's mind and its constant return and repetition. The effort to overcome anxiety by setting absolutist standards leads to mystical and religious perfectionism, which forms the final structure of the poet's thought.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attar Nishaburi
  • Anxiety
  • Mystical stories
  • Paul Tillich
  • Religious context
مراجع
آقاخانی بیژنی، محمود (1394). «بررسی جلوه‌های ترس و اضطراب در آثار ادبی ضد جنگ». مجموعه مقالات هشتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، تهران: انجمن زبان و ادبیات فارسی، صص 45-63.
آقاخانی بیژنی، محمود(1396). «جلوه‌های ترس و اضطراب در رمان زمین سوخته»، نقد ادبی،  سال 10، شمارۀ 7، صص 7-28.
برتلس، یوگنی ادواردویچ (1388). تصوف و ادبیات تصوف، ترجمۀ سیروس ایزدی، چاپ 4، تهران: امیر کبیر.
بلاکهام، هرولد جان (1387). شش متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمۀ محسن حکیمی، چاپ 6. تهران: مرکز.
دستغیب، عبدالعلی (۱۳۷۳).  نگاهی به مهدی اخوان ثالث، چاپ 1، تهران: مروارید.
ساراسون، باربارا (1390).  روانشناسی مرضی، ترجمۀ بهمن نجاریان، چاپ 1، تهران: رشد.
سارتر، ژان پل (1386). اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمۀ مصطفی رحیمی، چاپ 12، تهران: نیلوفر.
 سجادی، سیدجعفر (1375). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ 3، تهران: کتابخانه طهوری.
شفیع آبادی، عبدالله (1387).  فنون و روش های مشاوره، چاپ 19، تهران: فکر نو.
شفیعی کدکنی، محمد رضا (1380). زبور پارسی، چاپ 2، تهران: آگاه
شولتز، دوان و سیدنی آلن (1391). نظریه‌های شخصیت، ترجمۀ سید یحیی سید محمدی، چاپ 23، تهران: ویرایش.
صفا، ذبیح الله (۱۴۰۰). تاریخ ادبیات ایران، جلد 2، چاپ 24، تهران: فردوس.
عطار نیشابوری، فرید الدین (1387). الهی نامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ 3، تهران: سخن.
عطار نیشابوری، فرید الدین (1392). اسرار نامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ 6، تهران: سخن.
عطار نیشابوری، فرید الدین (1385). تذکرة الاولیا، تصحیح محمد استعلامی، چاپ 16، تهران: زوار.
عطار نیشابوری، فرید الدین (۱۳۹۴). مختارنامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ 6، تهران: سخن
عطار نیشابوری، فرید الدین (1388). منطق‌الطیر، تصحیح رضا انزابی‌نژاد و سعیدالله قره بگلو، چاپ 1، تبریز: آیدین.
عطار نیشابوری، فرید الدین(1386). مصیبت‌نامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ 3، تهران: سخن.
کرنستن، موریس (۱۳۵۰). ژان پل سارتر، ترجمۀ منوچهر بزرگمهر، چاپ 1، تهران: خوارزمی.
کلن برگر، جیمز (۱۳۸۴). کیرکگور و نیچه، ترجمۀ الهام عطاردی و ابوتراب سهراب، چاپ 1، تهران: نگاه.
گرجی، مصطفی (1388). «انواع ادبی و اضطراب‌های بشری با توجه  به آراء پل تیلیش»، نقد ادبی، سال 2، شمارۀ 6، صص 185-198.
میرصادقی ذوالقدر، میمنت (۱۳۷۶). واژه‌نامۀ هنر شاعری، چاپ 2، تهران: کتاب مهناز.
یاسپرس، کارل (1393). زندگینامۀ فلسفی من، ترجمۀ عزت الله فولادوند، چاپ 4، تهران: هرمس.
 
Bishop, D. L.; Macy-Lewis, A. J.; Schenkloth, G. A.; Puswella. S. & Struessel, G.L. (1997). "Ego Identity Status and Reported Alcohol Consumption: A study on First Year College Students", Journal of Adolescence, Vol 20, pp 209-218
Butler LD, Nolen-Hoeksema S. (1994). “Gender differences in responses to depressed mood in a college sample”: A Journal of Research, pp 331–346.
Fleet, R. P., Dupuis, G., Marchand, A., Kaczorowski, J., Burelle, D., Arsenault, A., & Beitman, B. D. (1998). “Panic disorder in coronary artery disease patients with noncardiac chest pain”, Journal of Psychosomatic Research, 44(1), pp 81-90.
Freud, S. (1911). Formulations on the Two Principles of Mental Functioning, The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Vol. 12. London: Hogarth Press.
Hermann H. (1993) “Karl Jaspers”: The quarterly Review of Comparative Education,
International Bureau of Education, Vol 23, pp 721-739.
Hope, D. A., Heimberg, R. G., Juster, H., & Turk, C.L. (2000). Managing social anxiety: A
cognitive-behavioral therapy approach (Client Workbook), San Antonio: The Psychological
 Corporation.
Kierkegaard, S. A. (1981). Concept of anxiety, (R. Thomte & A. B. Anderson, Trans.), Princeton, NJ: Princeton University Press.
Kierkegaard, S. (1983). The concept of anxiety, Edited and Translated with Introduction and Notes by Reidar Thomte, Princeton university press.
Knaus, W. J. (2008). The cognitive behavioral workbook for anxiety: A step-by-step program, New Harbinger Publications.
Kozusznik, M. W., Rodríguez, I., & Peiró, J. M. (2015). “Eustress and distress climates in teams: Patterns and outcomes”. International Journal of Stress Management, 22(1), pp 1–23.
Lehto, R. H., & Stein, K. F. (2009). Death anxiety: “An analysis of evolving concept. Research and Theory for Nursing Practice”: An International Journal, 23, pp 23–41.
Lewin, K. (1935). A dynamic theory of personality, New York: McGraw Hill.
May, R. (1950). The Meaning of Anxiety, New York: Ronald Press Co.
Redlich, R., Grotegerd, D., Opel, N., Kaufmann, C., Zwitserlood, P., Kugel, H., Heindel, W.,
Donges, U., Suslow, T., Arolt, V., Dannlowski, U. (2015). “Are you gonna leave me? Separation anxiety is associated with increased amygdala responsiveness and volume”, Social Cognitive and Affective Neuroscience, Vol 10, pp 278–284.
Rice, j. (2009). The relationship between humor and death anxiety, Department of Psychology, Missouri Western State University.
Sherman, K. A., Roper, T., & Kilby, C. J. (2019). “Enhancing self-compassion in individuals with visible skin conditions: Randomized pilot of the ‘My Changed Body’ self-compassion writing intervention”, Health Psychology and Behavioral Medicine, 7 (1), pp 62–77.
Steel, P. (2007). "The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure". Psychological Bulletin, 133(1), pp 65–94.
Tillich, P. (1952). The Courage to Be, New Haven: Yale University Press.
 
Aghakani Bijani, M. (2015). "Investigating the effects of fear and anxiety in anti -war literary       works". Proceedings of the Conference on Persian Language and Literature Research. Tehran.       Persian Language and Literature Association. pp. 45-63.
Aghakani Bijani, M. (2017). "Fear and Anxiety in the Scorched Earth". Journal of Literary Criticism. Year 10. No 7. pp 7-28.
Attar Neyshaburi, Farīd ud-Dīn (2013). Asrar-Nama. Edited by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani. 6th ed. Tehran: Sokhan.
Attar Neyshaburi, Farīd ud-Dīn (2008). Ilāhī-Nāma. Edited by Mohammad Reza Shafiei Kadkani. 3th ed. Tehran: Sokhan.
Attar Neyshaburi, Farīd ud-Dīn (2009). Manteq-o-tteyr. Edited by Reza Anzabi Nejad and Said-o-llah Qarabaglu. 1th ed. Tabriz: Aydin.
Attar Neyshaburi, Farīd ud-Dīn (2015). Mokhtar-Nameh. Edited by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani. 6th ed. Tehran: Sokhan.
Attar Neyshaburi, Farīd ud-Dīn (2007). Mosibat-Nameh. Edited by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani. 3th ed. Tehran: Sokhan.
Attar Neyshaburi, Farīd ud-Dīn (2006). Tazkirat al-Awliya. Edited by Muhammad Istelami. 16th ed. Tehran: Zavar.
Barbara R. S. (2011). Abnormal psychology. Translated by Bahman Najarian. 1th ed. Tehran: Roshd.
Bertels, E. E. (2009). Sufism and Sufism literature. Translated by Sirus Izadi. 4th ed. Tehran: Amir Kabir.
Bishop, D.L.; Macy-Lewis, A. J.; Schenkloth, G. A.; Puswella. S. & Struessel, G.L. (1997). Ego Identity Status and Reported AlcoholConsumption: A study on First Year College Students. Journal of Adolescence. Vol 20.
Blackham, H. J. (2008). Six Existentialist Thinkers. Translated by Mohsen Hakimi, 6th ed. Tehran: Markaz.
Butler LD, Nolen-Hoeksema S. (1994). “Gender differences in responses to depressed mood in a college sample”: A Journal of Research.  pp 331-346.
Cologne, J. (2005). Kierkegaard and Nietzsche. Translated by Elham Atari and Abuotrab Sohrab. 1th ed. Tehran: Negah.
Cranston, M. (1971). Sartre. Translated by Manouchehr Bozorgmehr. 1th ed. Tehran: Kharazmi.
Dastgheib, A. A. (1994). Mehdi Akhavan-Sales. 1th ed. Tehran: Morvarid.
Fleet, R. P., Dupuis, G., Marchand, A., Kaczorowski, J., Burelle, D., Arsenault, A., & Beitman, B. D. (1998). “Panic disorder in coronary artery disease patients with noncardiac chest pain”. Journal of Psychosomatic Research. 44(1). pp 81-90.
Freud, S. (1911). Formulations on the Two Principles of Mental Functioning. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud. Vol. 12. London: Hogarth Press.
Gorji M. “Genre and Human Anxieties by Emphasis on Paul Tillich's Thoughts”. The quarterly
       Journal of Literary Criticism. 2 (6). pp 185-198.
Hermann H. (1993) “Karl Jaspers”: The quarterly Review of Comparative Education.
International Bureau of Education. Vol. 23. pp 721-739.
Hope, D. A., Heimberg, R. G., Juster, H., & Turk, C.L. (2000). Managing social anxiety: A
cognitive-behavioral therapy approach. (Client Workbook). San Antonio.The Psychological
 Corporation.
Jaspers, K. (2014). My Philosophical Biography. Translated by Ezzatullah Fooladvand. 4th ed. Tehran: Hermes.
Kierkegaard, S. (1983). Concept of anxiety (R. Thomte & A. B. Anderson, Trans.). Princeton. NJ: Princeton University Press.
Kierkegaard, S.(1981). The concept of anxiety. Edited and Translated with Introduction and Notes by Reidar Thomte Princeton. university press.
Knaus, W. J. (2008). The cognitive behavioral workbook for anxiety: A step-by-step program. New Harbinger Publications.
Lewin, K. (1935). A dynamic theory of personality. New York: McGraw Hill.
May, R. (1950). The Meaning of Anxiety. New York: Ronald Press Co.
Mir-Sadiqi, Maymanat (1997). Dictionary of Poetry Art. 2th ed. Tehran: Mahnaz.
Redlich, R., Grotegerd, D., Opel, N., Kaufmann, C., Zwitserlood, P., Kugel, H., Heindel, W.,
Donges, U., Suslow, T., Arolt, V., Dannlowski, U. (2015). “Are you gonna leave me? Separation anxiety is associated with increased amygdala responsiveness and volume”. Social Cognitive and Affective Neuroscience. Vol 10. pp 278–284.
Rice, j. (2009). The relationship between humor and death anxiety. Department of Psychology, Missouri Western State University.
Safa, Z. (2021). Târikh’e adabiyyât dar Irân. Vol 2. 24th ed. Tehran: Ferdowsi.
Sajjadi, Seyyed Jaafar (1996). Dictionary of mystic terms and interpretations. 3th ed Tehran:        Tahori Library.
Sartre, J. P. (2007). Existentialism Is a Humanism. Translated by Mustafa Rahimi. 12th ed. Tehran: Niloufar.
Schultz, D.P. and Sydney E. (2012). Personality Theories. Translated by Seyyed Yahya Seyyed Mohammadi. Tehran: Virayesh.
Shafieabadi, A. (2008). Theories of counseling and guidance. 19th ed. Tehran: Neshre Daneshghahi.
Shafiei Kadkani, Mohammadreza (2001). Zaboore Parsi. 3th ed. Tehran: Aghah.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological Bulletin. 133(1). pp 65–94.
Tillich, P. (1952). The Courage to Be. New Haven: Yale University Press.
Kozusznik, M. W., Rodríguez, I., & Peiró, J. M. (2015). “Eustress and distress climates in teams: Patterns and outcomes”. International Journal of Stress Management. 22(1). pp 1–23.
Lehto, R. H., & Stein, K. F. (2009). Death anxiety: “An analysis of evolving concept. Research and Theory for Nursing Practice”: An International Journal. 23. pp 23–41.
Sherman, K. A., Roper, T., & Kilby, C. J. (2019). “Enhancing self-compassion in individuals with visible skin conditions: Randomized pilot of the ‘My Changed Body’ self-compassion writing intervention”. Health Psychology and Behavioral Medicine. 7 (1). pp 62–77.
ادبیات عرفانی
دوره 14، شماره 31
زمستان 1401
دی 1401
صفحه 157-188
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار