ادبیات عرفانی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

کارکنان اجرایی نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام در سامانه

راهنمای ارسال مقاله

راهنمای نگارش مقاله

راهنمای ثبت نام در Publons

فرآیند داوری

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1402

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1401

داوران نشریه ادبیات عرفانی درسال 1400

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1399

داوران نشریه ادبیات عرفانی در سال 1398

نقش رمزگان عرفان و تصوف در تصاویر و مضامین شعری سید حسن حسینی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

عرفان و تصوف و اصطلاحات و رمزگان وابسته به آن همواره در شعر کلاسیک فارسی حضور داشته است و شاعران از آن بهره‌های زیادی برده‌اند، اما در شعر معاصر این ارتباط بسیار محدود شده است. با توجه به اینکه این رمزگان امکان تولید، دریافت و تفسیر متون را ارائه می‌کند، ما در این مقاله درنظر داریم به بررسی رمزگان عرفانی شعر سید حسن حسینی بپردازیم تا بر مبنای آن بتوانیم تأثیر عرفان و تصوف و نقش آن را در خلق تصاویر و مضمون‌های شعری وی دریابیم. به این منظور، با رویکردی توصیفی–تحلیلی لایه‌های زبانی، فکری و بلاغی اشعار سید حسن حسینی را بررسی‌می‌کنیم تا کیفیت تأثیر این رمزگان را در شعر او را نشان دهیم. نتایج حاصل از این مقاله نشان می‌دهد هرچند با تحولات دنیای مدرن و تغییر ذائقۀ نسل جدید، عناصر و رمزگان نهاد عرفان و تصوف از کانون توجه شاعران معاصر به‌ویژه شاعران نوپرداز کنار رفته است، اما سید حسن حسینی  در سه حیطۀ زبانی، ادبی و فکری از این رمزگان استفاده کرده است. وی در حیطۀ بلاغی برای ساخت انواع تصاویر شعری همانند تشبیه و استعاره و همچنین انواع تلمیح و مراعات نظیر از این رمزگان بهره برده و در حیطۀ فکری برای مبارزه با ریاکاری و دیگر مظاهر آن استفاده کرده است. به این ترتیب او توانسته از این رمزگان برای بارور کردن ادبیات معاصر بهره بگیرد و تا حدودی گسست میان شعر نو و شعر کلاسیک فارسی را کم کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Codes of Mysticism and Sufism in Poetic Imageries and Themes of Seyyed Hassan Hosseini

نویسندگان [English]

  • Mohiaddin Amjadi 1
  • AliReza Mozaffari 2

1 PhD Candidate of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran

2 Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran

چکیده [English]

Mysticism, Sufism, terminologies, and codes related to them have always been present in classical Persian poetry and have been deployed by numerous poets. However, this connection has become quite limited in contemporary poetry. Bearing in mind that these codes offer the possibility of producing, receiving, and interpreting texts, in this article, we attempt to examine the mystical codes in Seyyed Hassan Hosseini's poetry so that we can understand the role and influence of mysticism and Sufism on creation of poetic imageries and themes in his work. This article examines the linguistic, mental and rhetorical layers of Hosseini's poems via descriptive-analytical approach to show the quality of the influence of these codes. The results show that although with the developments in the modern world and the change in the taste of the new generation, mystical and Sufi elements and codes are no longer the focus of attention of contemporary poets, especially modern poets, Seyyed Hassan Hosseini has deployed these codes in three linguistic, literal and mental fields. In the field of rhetoric, he has used these codes to create various poetic imageries such as similes, metaphors, and all kinds of allusions and symmetries. In the mental field, he has used many of these codes to fight hypocrisy and its manifestations. In this way, he has been able to deploy these codes to enrich contemporary literature and reduce the chasm between modern poetry and classical Persian poetry, to some extent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary poetry
  • Codes
  • Mysticism and Sufism
  • Seyyed Hassan Hosseini
مراجع
منابع
امینی، اسماعیل (1397). «طنزپذیری عناصر بلاغی در شعر سید حسن حسینی» مجلۀ ادبیات انقلاب اسلامی (ویژه‌نامۀ فرهنگستان). شمارۀ 4. ص91-114.
العسکری، ابوالهلال (1971). الصناعتین. تحقیق علی محمد البجاوی. محمد ابوالفضل البجاوی. القاهره: مطبعه عیسی البابی الحلاوی و شرکاه.
انصاری، نرگس (1396). «شگردهای سبکی در شعر متعهد عربی و فارسی؛ مطالعۀ موردپژوهانۀ شعر سید حسن حسینی و جواد جمیل».کاوش نامه ادبیات تطبیقی. شمارۀ 27. ص1-22.
بساک، حسن (1391). «دیوار ناپیدای عشق، بررسی و نقد تشبیه در مجموعه شعر سفرنامۀ گردباد. اثر سید حسن حسینی». پژوهشنامۀ ادب غنایی. سال دهم. شمارۀ 19. صص9-32.
پورنامداریان، تقی (1357). «نگاهی به تصویرآفرینی در مرزبان نامه». فرهنگستان ادب و هنر.تهران: هشتمین کنگرۀ ایران.
جعفری، معصومه (1398). «بررسی و تحلیل ساخت موسیقایی در سروده‌های سید حسن حسینی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان.
حافظ، شمس الدّین محمد (1377). دیوان غزلیات حافظ. خلیل خطیب رهبر. چاپ بیست ودوم. تهران: انتشارات صفی علیشاه.
حسینی، سید حسن (1387). براده‌ها. چاپ هفتم. تهران: انتشارات سورۀ مهر.   
.................... (1387). نوشداروی طرح ژنریک. چاپ پنجم. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
.................. (1387). همصدا با حلق اسماعیل. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
................... (1387). شاعری در مشعر. چاپ دوم. تهران: انتشارات تکا.
.................. (1388). سفرنامۀ گرد باد. تهران: انجمن شاعران ایران.
................. (1391).گنجشک و جبرئیل. چاپ نهم. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
................... (1393). در ملکوت سکوت. چاپ دوم. تهران: انتشارات انجمن شاعران ایران.
رحیمی، امین، جلیل مشیدی و حسین سلیمی (1392). «بررسی نقاط قوت و ضعف شعر سید حسن حسینی از نظر تصویر، زبان و مضمون در مجموعه همصدا با حلق اسماعیل». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). شمارۀ 21، صص 209-226.
زرین‌کوب، عبدالحسین  (1378). آشنایی با نقد ادبی. تهران. انتشارات سخن.
شمیسا، سیروس  (1381). بیان. چاپ نهم. تهران: انتشارات فردوس.
...................... (1386). بیان. چاپ دوم. تهران. انتشارات میترا.
..................... (1378). نگاهی تازه به بدیع. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات فردوس.
..................... (1376). بیان و معانی.چاپ سوم. تهران: انتشارات فردوس.
فتوحی، محمود  (1385). بلاغت تصویر. تهران: انتشارات سخن.
.................... (1390). سبک شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: انتشارات سخن.
قیصریان، مریم و پیمان صالحی (1399). «زیبایی‌شناسی جلوه‌های مقاومت در شعر محمد القیسی و سیدحسن حسینی».کاوش نامه ادبیات تطبیقی. شمارۀ39. ص 95-109.
کاظمی، محمد کاظم (1390). ده شاعر انقلاب. چاپ دوم.تهران: انتشارات سورۀ مهر.
کاشانی، عزالدین محمود (1381). مصباح الهدایه ومفتاح الکفایه. تصحیح جلال الدین همایی. تهران: انتشارات نشر هما.
کریمی، احمد و کلثوم وقاری (1390). «تحلیل اشعار سید حسن حسینی از منظر صور خیال». فنون ادبی. شمارۀ5. ص 93-116.
کزازی، میر جلال الدین (1370). بیان. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
مدرسی، فاطمه (۱۳۹۰). فرهنگ توصیفی نقد و نظریه‌های ادبی. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مولانا، جلال الدین بلخی (1374). دیوان شمس تبریزی. عزیز الله کاسب. تهران: نشر محمد.
همایی، جلال الدین (1380). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ نوزدهم. تهران: هما.
یکه تاز، سمیرا (1397). «فرهنگ اصطلاحات عرفانی در  شعر سید حسن حسینی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه پیام نور مرکز تهران.
 
References
Al-Askari, A. H. (1971). Sinaatin. by A. M.  lbajavi and M. a. Albejavi. Al-Cairo: Printing House Isa Al-Babi Al-Halawi and his partners.
Amini, I.  (2018). “The satire of rhetorical elements in the poetry of Seyyed Hassan Hosseini”. Journal of Islamic Revolution Literature (Special Issue of the Academy). 4. 91- 114
Ansari, N. (2018). “Stylistic tricks in committed Arabic and Persian poetry; a case study of the poetry of Seyyed Hassan Hosseini and Javad Jamil”. Exploratory of Comparative Literature. 27. 1- 22.
Balkhi, J. (1995). Diwan Shams Tabrizi.  Edited by A. Kasab. Tehran: Nashr Mohammad.
Basak, H. (2012). “The Invisible Wall of Love, Examination and Critique of  simile  in the Poetry Collection of Tornado Travelogue. By Seyyed Hassan Hosseini”. Journal of Lyrical Literature. Sistan and Baluchestan University. 10 (19).
Fotuhi, M. (2006). Image rhetoric. Tehran: Sokhan Publications.
------------- (2011). Stylistics, theories, approaches and methods. Tehran: Sokhan Publications.
Hafiz, SH. M. (1998). Divan Ghazaliyat Hafez. Edited By Kh. Khatib Rahbar. 22th ed. Tehran: Safi Alisha Publications.
Homayi, J. (2001). Rhetoric techniques and literary industries. 19th ed. Tehran: Homa Publications.
Hosseini, S. H.  (2008). Boradeha. 7th ed. Tehran: Surah Mehr.
................ (2008). Hamseda Ba Halgh-e Ismael. (In unison with Ishmael's throat). 4th ed. Tehran: Surah Mehr Publications.
................. (2008). Noshdaro-ye Tarh-e Generic. (Generic Healing medicine). 5th ed. Tehran: Surah Mehr Publications.
................. (2012). Gonjeshk va Gabrial. (Sparrow and Gabriel). 9th ed. Tehran: Surah Mehr Publications.
................. (2008). Shaeri Dar Masher. (Poetry in Mashar). 2th ed. Tehran: Teka Publications.
Jafari, M. (2018). “Study and analysis of musical composition in the poems of Seyyed Hassan   
   Hosseini”. Thesis for a master's degree. Faculty of Literature and Humanities. Lorestan University.
Karimi, A.,  Kulthum, W.  (2011). “Analysis of Seyyed Hassan Hosseini's poems from the perspective of imaginary images”. Journal of Literary Techniques. 5. 93 -116.
Kashani, E. M. (2002). Mesbah Al-hedayah va Meftah Al-kefayah. Edited by J. Homayi. Tehran: Homa Publishing.
Kazazi, M. J.  (1992). Statement. 2th ed. Tehran: Publishing Center.
Kazemi, M. (2011). Ten Poets of the Revolution. 2th ed. Tehran: Surah Mehr Publications.
Modarressi, F. (2011). Descriptive Culture of Literary Criticism and Theories. Tehran: Publications of the Institute of Humanities and Cultural Studies.
Pournamdarian, T. (1978). Take a look at the image creation in Marzbannameh. Academy of Literature and Art. Tehran: 8th Iranian Congress.
Qaisarian, M., Salehi, P. (2020). “Aesthetics of the manifestations of resistance in the poetry of Mohammad Al-Qaisi and Seyyed Hassan Hosseini”. Exploration of Comparative Literature. 39. 95 -109.
Rahimi, A., Moshayadi, J., Salimi, H.  (2005). “A Study of the Strengths and Weaknesses of Seyyed Hassan Hosseini's Poetry in terms of Image, Language and Theme in the Symphony Collection with Ismail's Throat”. Journal of Persian Poetry and Poetry (Spring of Literature). 21. 209- 226.
Shamisa, S. (2002). Statement. 9th  ed. Tehran Ferdows Publications.
................... (1997). Expression and Meanings. 3th ed. Tehran: Ferdows Publications.
................... (1999). A new look at Innovative science. 11th ed. Tehran: Ferdows Publications.
.................... (2007). Statement. second edition. Tehran: Mitra Publications.
Yekeh Taz. S. (2017). “Dictionary of mystical terms in the poetry of Seyyed Hassan Hosseini”. Thesis for a master's degree. Faculty of Literature and Humanities. Payame Noor University,. Central Tehran.
Zarrin Koob, A. (1999). Familiarity with literary criticism. Tehran: Sokhan Publications.
ادبیات عرفانی
دوره 13، شماره 25
تابستان 1400
مرداد 1400
صفحه 149-174
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار