نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• داود اسپرهم ¹
• عباس علی وفایی ¹
• احمدعلی حیدری ²
• مریم حق شناس ³

¹ استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

² دانشیار گروه فلسفه، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

³ دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

تصاویر مرکزی یا کلان‌استعاره­ها در مقام گزاره­ حاوی اندیشه­های نابی‌اند که از تجربه­های شخصی عارف نشأت می­گیرند. ازاین‌رو، رمزگشایی و تبیین معانی ثانویۀ آن­ها جهان­بینی عارف را بیش از پیش آشکار می­کند. این تصاویر ایماژهایی معرفتی‌اند که هم در شکل تجلی سطحی و هم شهودی قابلیت بروز دارند. این جستار به بررسی پیوند خورشید از یک سو با مفاهیم فلسفی و اسطوره­ای (عقل فعال و نورالانوار) و از دگر سو با ایماژهایی چون سیمرغ، درخت، کیخسرو و پیر سعی دارد کارکرد تصویر خورشید را به‌عنوان رمزی که با معنی به وحدت رسیده است، تبیین نماید. یکی از  دستاوردهای این پژوهشِ توصیفی و تحلیلی، تجلی شهودیِ پدیدار خورشید است که اسباب تمایز داستان­های رمزی سهروردی را فراهم می­کند؛ به‌نحوی که سبب می­شود خورشید سطوح زبانی را پشت سر نهد و به یک «معنی­واره» یا ادراکی مفهومی تبدیل شود. دستاورد دیگر، درهم تنیدگی تصویر و معنا در نظام فکری و زبانی سهروردی است که بیان­کنندۀ دو رهیافت محوری است: این تصاویرند که معنی را می­سازند نه معانی تصاویر را. و دیگری، ایماژهای پدیداری هویت مشترکی را بین دریافت ذهنی و جسم برونی­ ایجاد می­کنند. بنابراین چنین تصاویری علاوه بر گریزپذیری و غامض بودن، لغزان و نامشروط نیز هستند و برای معانی متعدد به‌کار می­روند.

کلیدواژه‌ها

• سهروردی
• خورشید
• تصویر
• عقل فعال
• سیمرغ

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Image-Reading of Sun from Propositions of Active Intellect and Light of All Lights in Suhrawardi’s Symbolic Treatises

نویسندگان [English]

• Davoud Sparham ¹
• AbbasAli Vafaei ¹
• AhmadAli Heidari ²
• Maryam Haghshenas ³

¹ Professor of Persian Language and Literature Department, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

² Associate Professor of Philosophy Department, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

³ Ph.D. in Persian Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Mega-metaphors or central images, as propositions, contain profound thoughts originated from the mystic's personal experiences. Hence, decoding and clarifying the secondary meanings of these mega-metaphors will help to have a closer look at the mystic's worldview. These epistemological images can be represented in both superficial and intuitive levels. The present study aims to explore the connection between sun and the philosophical and mythological concepts (Active Intellect and Light of the Lights), on the one hand, and some other images like Simurgh, tree, Keykhosro, and Pir (Wise Man), on the other hand, and to explicate the function of sun image as a symbol that has become unified with meaning. One of the findings of this descriptive-analytical research is that it is the intuitive representation of the sun phenomenon which makes Suhrawardi’s symbolic stories distinct. This makes the sun transcend the language levels and turn into a conceptual perception. This study also sheds light on the interconnection between image and meaning in Suhrawardi's intellectual and linguistic doctrine and presents two key findings: first, the images create meanings and not the other way round; second, phenomenal images create a mutual identity between the mental perception and the outside object. Therefore, in addition to being elusive and convoluted, such images are unconditional and ever changing, and are deployed for diverse meanings.     

کلیدواژه‌ها [English]

• Suhrawardi
• Sun
• Image
• Active Intellect
• Simurgh