نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی. دانشگاه مازندران. مازندران. ایران
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی. دانشگاه مازندران. مازندران. ایران
3 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی. دانشگاه مازندران. مازندران. ایران
چکیده
تأویل در گفتمان تصوف ذوقی، ازجمله در آثار و اندیشه‌های عین‌القضات، اصلی بنیادین به‌شمار می‌آید. در عرفان فلسفیِ او که دارای طرحی پلّکانی و مدرج است، هر مفهوم ابتدا و انتهایی دارد. سالک از ابتدا به انتها میرسد و در انتها نیز مدارجی را می پیماید تا به نهایت انتها برسد. نوبت‌های سه‌گانۀ تأویلی عین‌القضات در پرتو مراتب سه‌گانة معرفتی-ادراکیِ «خواندن»، «دانستن» و «رسیدن»، علاوه بر حیثیت معرفت‌شناختی، بُعد هستی‌شناختی نیز پیدا می‌کند؛ سلسله‌مراتبی تأویلی که درنهایت منجر به تحول باطنی و گشودگی چشم و دل به ساحت و افق تازه‌ای می شود. در قوس هرمنوتیکی پل ریکور نیز مفسریا خواننده در مواجهه با متن مراحلی را پشت سر می گذارد که عبارت‌اند از: «تبیین»، «فهم»، و «به خود اختصاص دادن». «تبیین» ساختار لفظ را بررسی می‌کند و به نشانه‌شناسی واژگان توجه دارد. در مرحلة «فهم»، مفسر یا خواننده درصدد کشف ژرفای معنا و حصول به نیت مؤلف ضمنی متن است. «به خود اختصاص دادن» مرحلة پایانی فهم است که داده های معنایی سبب تحول مفسّر گردیده، به فهمی متفاوتتر از خویش نائل می شود. ما در این پژوهش برآنیم تا میاننوبت‌های سه‌گانۀتأویلی عین‌القضات و قوس هرمنوتیکی ریکور تناظر برقرار کنیم و ضمن اشاره به وجوه متشابه و متفاوت این دو رویکرد تأویلی/هرمنوتیکی، از قوس تأویلی در نظام فکری عین‌القضات پرده برداریم.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
From Ricoeur's Hermeneutic Arc to Tripartite Interpretive Stages in the Thought and Works of Ayn al-Quzat Hamadani
نویسندگان [English]
- Alireza Taghavi Kotenaee 1
- Siavash Haghjoo 2
- Farzad Baloo 2
- Ali Akbar Bagheri Khalili 3
1 PhD student in Persian Language and Literature, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mazandaran University, Mazandaran, Iran
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mazandaran University, Mazandaran, Iran
3 Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mazandaran University, Mazandaran, Iran
چکیده [English]
Interpretation (Ta’wil) in the Sufi discourse of enthusiasm, namely in the works and thought of Ayn al-Quzat, is regarded as a fundamental principle. In his philosophical mysticism, which comprises a hierarchical and graded design, every concept has a beginning and an end. The spiritual seeker moves from the starting point to the end point and at the end he undergoes various stages to reach the final. Ayn al-Quzat’s tripartite interpretive stages find ontological facet, in addition to epistemological status, in light of the three-tiered epistemological-perceptual orders of "reading", "knowing", and "reaching"; an interpretive hierarchy that ultimately leads to an esoteric transformation and the opening of the eyes and heart to a new realm and horizon. In Paul Ricoeur's hermeneutic arc, the interpreter or reader undergoes the stages of “explication”, “understanding”, and “self-appropriation” while interacting with the text. In “explication”, the reader examines the structure of utterances and pays attention to words’ semiotics. In the stage of “understanding”, the interpreter or reader seeks to fathom the depth of the meanings and unveil the author’s implicit propositions. “Self-appropriation” is the final stage of understanding through which semantic data transform the interpreter and make him/her achieve a different understanding of him/herself. In this study, we attempt to draw an analogy between the tripartite interpretive stagesof Ayn al-Quzat and Ricoeur's hermeneutic arc. Besides pointing to the similarities and differences of these two interpretive/hermeneutic approaches, we attempt to elucidate the interpretive arc in the intellectual system of Ayn al-Quzat.
کلیدواژه‌ها [English]
- Paul Ricoeur
- Ayn al-Quzat Hamadani
- Hermeneutics
- Interpretation
- Interpretive / Hermeneutic arc
)