نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تصوف و عرفان اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

هرمان هسه (۱۸۷۷-۱۹۶۲م.)، نویسنده و عارف آلمانی، از کودکی با تعالیم الهیات مسیحی آشنا شد و در جوانی به مکاتب عرفانی شرق گرایش یافت. وقایع زندگی هسه و مطالعات عرفانی وی، سبک خاصی را برای او پدید آورد که در داستان کنولپ قابل‌مشاهده است. این داستان مدرن به توصیف شخصیت عارف‌مسلک کنولپ می‌پردازد. از سوی دیگر، شمس تبریزی (۵۸۲-۶۴۵ ق.) عارف ایرانی است که حکایت‌هایش در مقالات شمس روایت شده است. میان انگارۀ عرفانی شخصیت کنولپ در داستان هسه و شمس تبریزی در مقالات، شباهت‌هایی وجود دارد که محل بررسی و تحلیل است. در این مقاله به روش توصیفی-مقایسه‌ای، پس از معرفی مختصر هسه، به تشریح جایگاه عرفان در اندیشه و آثار او می‌پردازیم. سپس اثر کنولپ را به‌لحاظ فرم و محتوا بررسی، و ویژگی‌های عرفانی این شخصیت را در ادوار مختلف زندگی بیان می‌کنیم. در ادامه به توضیح مختصری از زندگانی شمس می‌پردازیم تا ویژگی‌های عرفانی او را گزارش کنیم. پایان‌بخش این مقاله نیز مقایسۀ دو اثر کنولپ و مقالات شمس و بیان مشابهت‌های دو شخصیت کنولپ و شمس تبریزی است. از جملۀ این شباهت‌ها می‌توان به روایت‌های داستانی هر دو اثر اشاره کرد که در خدمت توصیف ویژگی‌های شخصیتی کنولپ و شمس، نظیر تنهایی معنوی و شوخ‌طبعی، قرار دارد. با این حال تفاوت اصلی در آن است که داستان کنولپ یک اثر ادبی است، اما مقالات، متنی شهودی به‌شمار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Hermann Hesse and Shams Tabrizi with a Focus on Knulp and Maqalat

نویسندگان [English]

  • Amir Tabatabaei 1
  • Ghodratollah Khayatian 2

1 PhD student of Sufism and Islamic Mysticism, Faculty of Human Sciences, Semnan University, Semnan, Iran

2 Associate Professor, Department of Theology, Faculty of Human Sciences, Semnan University, Semnan, Iran

چکیده [English]

Hermann Hesse (1877-1962 AD) was a German author and mystic. He became acquainted with the teachings of Christian theology from an early age and then showed an inclination towards Eastern mystical schools in his youth. The events in his life and his mystical studies created a special style for him, which could be seen in the story of Knulp < /em>; a modern story that deals with the mystic personality of a character called Knulp. By way of comparison, Shams Tabrizi (582-645 AH) was an Iranian mystic whose stories have been narrated in Shams' Maqalat (Conversations). Analogies could be drawn between the mystical image of the character of Knulp in the story of Knulp < /em> and Shams Tabrizi in Maqalat. Applying a descriptive-comparative method, in this article, we first provide a brief introduction to Hesse and describe the place of mysticism in his thoughts and works. We then examine Knulp < /em> in terms of its form and content, and explain the mystical characteristics of the leading character at different stages of his life. In the following, we give a brief description of Shams' life to present his mystical features. In the final part, comparisons are made between the two works, Knulp < /em> and Shams Maqalat, and the similarities between the two characters of Knulp and Shams Tabrizi will be described. Among these similarities, we can refer to the narratives of both works which depict the personality traits of Knulp and Shams, such as spiritual loneliness and humor. The main difference, however, is that Knulp < /em> is a literary work, but Maqalat is an intuitive one.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knulp story
  • Shams
  • mysticism
  • Shams Maqalat
  • Hesse
قرآن کریم. (1383). ترجمۀ حسین انصاری. نشر اسوه. قم.
استیس، والتر. (۱۳۹۸). عرفان و فلسفه. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. چ ۹. سروش. تهران.
اسکولز، رابرت. (۱۳۹۳). عناصر داستان. ترجمۀ فرزانه طاهری. چ ۵. مرکز. تهران.
افلاکی العارفی، شمس‌الدین. (۱۳۶۲). مناقب العارفین. تصحیح: تحسین بازیجی. ج ۲.دنیای کتاب. تهران.
اوتو، رودلف. (۱۳۹۷). عرفان شرق و غرب: تحلیلی مقایسهای دربارة ماهیت عرفان. ترجمه: انشاءالله رحمتی. ویراستۀ مصطفی ملکیان. سوفیا. تهران.
تسیالکوفسکی، تئودور. (۱۳۸۳). هرمان هسه. ترجمه: رؤیا رضوانی. ماهی. تهران.
چیتیک، ویلیام. (۱۳۹۱). «حقیقت شمس تبریزی». ترجمۀ معصومه نقد بینشی. نشریۀ هفت‌آسمان. سال چهاردهم. ش ۵۶ و ۵۷. صص 199-210.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۶). من و مولانا. ترجمۀ شهاب‌الدین عباسی. مروارید. تهران.
حیدری، علی و مینا میرزایی‌مقدم. (۱۳۹۴). «درهم‌تنیدگی خوشههای موسیقایی، معنایی و زبانی در مقالات شمس». کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی. سال شانزدهم. ش ۳۰. صص 134-163.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (۱۳۹۶). جستجو در تصوف ایران. امیرکبیر. تهران.
سلامی، مسعود و لیلی مسگرزاده. (۱۳۸۷). «بررسی مضمون عشق در دمیان و سیذارتای هرمان هسه از دو منظر روانکاوانه و رمانتیک». پژوهش‌نامۀ علوم انسانی. سال نهم. ش 58. صص 145-164.
شمس تبریزی. (۱۳۸۹). قصة قصه‌ها: کهن‌ترین روایت از ماجرای شمس و مولانا. به کوشش محمدعلی موحد. کارنامه. تهران.
ـــــــــــــ . (۱۳۷۵). گزیدة مقالات شمس تبریزی. گزیده: محمدعلی موحد. شرکت تعاونی ناشران و کتاب‌فروشان. تهران.
ـــــــــــــ . (۱۳۹۱). مقالات شمس تبریزی. به کوشش محمدعلی موحد. چ ۴. خوارزمی. تهران.
شیمل، آن ماری. (۱۳۷۵). شکوه شمس: سیری در آثار و افکار مولانا جلال‌‌الدین رومی. مقدمه: سید جلال‌الدین آشتیانی. ترجمه: حسن لاهوتی. علمی و فرهنگی. تهران.
فتوحی رودمعجنی، محمود. (۱۳۸۵). بلاغت تصویر. نشر سخن. تهران.
کلابادی، ابوبکرمحمد. (۱۳۷۱). متن و ترجمۀ کتاب تعرف. ترجمۀ محمدجواد شریعت. انتشارات اساطیر. تهران.   
کاشانی، عبدالرزاق. (۲۰۰۵). اصطلاحات الصّوفیه. المحقق: قاسم ابراهیم الکیالی. دارالکتب‌العلمیه. بیروت.
مشتاق‌مهر، رحمان. (۱۳۷۹). «شمس حق یا مفهوم رمزی شمس تبریزی در غزل‌های مولانا». نشریۀ نامة فرهنگستان. س 5. ش ۱۶. صص 33-41.
نسفی، عزیز بن محمد. (۱۳۹۱). کشف الحقایق. مقدمه، تصحیح و تعلیقات: سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد. انتشارات سخن. تهران.
میرصادقی، جمال. (۱۳۹۴). عناصر داستان. چ ۹. سخن. تهران.
نصراصفهانی، محمدرضا. (۱۳۸۶). «تأملی در اندیشه و آثار هرمان هسه و نقد داستان آگوستوس». مجلۀ علمی-پژوهشی مطالعات عرفانی. سال سوم. ش 6. صص 131-164.
نجفی، رضا. (۱۳۷۹). «عناصر عرفانی و دینی در کتاب سیذارتا از هرمان هسه». فصلنامۀ کتاب ماه دین. سال سوم. ش 20 و 31. صص ۳۵-۳۸.
هسه، هرمان. (۱۳۸۷). اخبار عجیب و حکایات غریب. ترجمۀ محمد بقایی (ماکان). چ ۳. انتشارات تهران. تهران.
ـــــــــــ . (۱۳۸۰). بازی مهرۀ شیشهای. ترجمۀ عبدالحسین شریفیان. چ ۱. اساطیر. تهران.
ـــــــــــ . (۱۳۸۸). پرسهزدن در مه. ترجمۀ رضا نجفی. هرمس. تهران.
 
ـــــــــــ . (۱۳۸۰). بازی مهرۀ شیشهای. ترجمۀ عبدالحسین شریفیان. چ ۱. اساطیر. تهران.
ـــــــــــ . (۱۳۸۸). پرسهزدن در مه. ترجمۀ رضا نجفی. هرمس. تهران.
ـــــــــــ . (۱۳۸۹). تیزهوش. ترجمۀ محمد بقایی (ماکان). چ ۱. انتشارات تهران. تهران.
ـــــــــــ . (۱۳۸۸). سفر شرق. ترجمۀ سروش حبیبی. چ ۱. جامی. تهران.
ـــــــــــ . (۱۳۸۷). داستان دوست من کنولپ. ترجمۀ سروش حبیبی. ققنوس. تهران.
ـــــــــــ . (۱۳۹۶). در ستایش سالخوردگی؛ نوشته‌هایی از هرمان هسه. ترجمۀ پریسا رضایی. چ ۴. مروارید. تهران.
 
Hesse, Herman. (1971), Knulp: Three Tales From The Life of Knulp, Translted by Ralph Manheim, New York, Farrar Straus and Giroux.
ــــــــــــــــــــ  (1972), Autobiographical Writings, Translated by Denver Lindley, Ed.by: Theodore Ziolkowski, New York, Farrar Straus and Giroux
Eugene L, Stelzig (1988), Hermann Hesse's Fictions of the Self: Autobiography and the Confessional Imagination, New Jersey, Princeton University Press.
Glenn, Jerry (1985), Hermann Hesse's short fiction... a critical commentary, New York, Monarch Press.
K. Roney, Stephen (1999), Hesse's Demian as a Christian Morality Play, HHP Journal, Volume.II. Nr.6, pp.1-44.
Rimmon-kenan, Shlomith (1989), Narrative Fiction: Contemporary Poetics, London and New York, Routledge.
 
References
The Holy Qur’an. (2004). (H. Ansari, Trans.). Osveh.
 
Aflaki, Sh. (1983). Manaqib al-arifin [The feats of the knowers of God](Vol.2) (T. Baziji, Ed.). Donya-e Ketab.
Chittick, W. (2007). Me and Rumi (Sh. Abbasi, Trans.). Morvarid.
Chittik, W. (2012). The truth of Shams Tabrizi (M. Naqd Bineshi, Trans.). Haft Aseman Magazine, 14 (56 -57), 199-210.
Eugene, L. S. (1988). Hermann Hesse's fictions of the self: Autobiography and the confessional imagination. Princeton University Press.
Fotouhi Rud Ma’jani, M. (2006). Belaghate tasvir [Image rhetoric]. Sokhan.
Glenn, J. (1985). Hermann Hesse's short fiction…a critical commentary. Monarch Press.
Heidari, A., & Mirzaei Moghadam, M. (2015). A balanced combination of the elements of melody, meaning and language in Shams essays. Journal of Research in Persian Language and Literature, 16 (30), 134-163.
Hesse, H. (1971). Knulp: Three tales from the life of Knulp (R. Manheim, Trans.). Farrar Straus and Giroux.
Hesse, H. (1972), Autobiographical writings (D. Lindley, Trans.). Farrar Straus and Giroux.
Hesse, H. (2001). The glass bead game (A. Sharifian, Trans.). Asatir.
Hesse, H. (2008). Strange news from another star (3rd ed.). (M. Baghaei Makan, Trans.). Tehran Press.
Hesse, H. (2008.). The story of my friend Knulp (S. Habibi, Trans.). Qoqnoos.
Hesse, H. (2009). The journey to the east (S. Habibi, Trans.). Jami.
Hesse, H. (2009). Wandering in the fog (R. Najafi, Trans.). Hermes.
Hesse, H. (2010). The prodigy (M. Baghaei Makan, Trans.). Tehran Press.
Hesse, H. (2017). Hymn to old age (4th ed.) (P. Rezaei, Trans.). Morvarid.
Kalabadi, A. M. (1992). Matn va tarjome ketabe Taarof [Text and translation of Taarof book] (M. Shariat, Trans.). Asatir.
Kashani, A. (2005). Istilahat al-sufiya [Sufism terminology]. Dar al-Kitab al-Ulamiya.
Mir Sadeghi, J. (2015). Anasore dastan [Elements of story] (9th ed.). Sokhan.
Moshtagh Mehr, R. (2000). Real Shams or symbolic meaning of Shams Tabrizi in Rumi's lyrics. Nama-i farhangistan (Writings of the academy), 3 (16), 33-41.
Najafi, R. (2000). Mystical and religious elements in the book of Siddhartha by Hermann Hesse. Quarterly Journal of the Book of the Month of Religion, 3 (30-31), 35-38.
Nasafi, A. M. (2012). Kashfo al-haghayegh [Discovery of truths] (S. A. Mir Bagherifard, Ed.). Sokhan.
Nasr Esfahani, M. (2007). Meditation on Hesse’s thoughts and works and analyzing the story of Augustus. Mysticism Studies, 6 (1), 131-164.
Otto, R. (2018). Mysticism east and west: A comparative analysis of the nature of mysticism (M. Malekian, Ed.) (I. Rahmati, Trans.). Soofia Press.
Rimmon-Kenan, Sh. (1989). Narrative fiction: Contemporary poetics. Routledge.
Roney, K. S. (1999). Hesse's demian as a Christian morality play. HHP Journal, 2(6), 1-44.
Salami, M., & Mesgarzadeh, L. (2008). Theme of love in Demian and Hesse’s Siddhartha from romantic ad psychoanalytical perspective. Journal of Human Sciences, (58),165-164.
Scholes, R. (2014). Elements of story (5th ed.). (F. Taheri, Trans.). Markaz.
Shimmel, A. (1996). Grandeur of Shams: A journey to the works and thoughts of Mowlana Jalaluddin Rumi (H. Lahouti, Trans.). Scientific and Cultural Press.
Stace, W. T. (2009). Mysticism and philosophy (9th ed.). (B. Khorramshahi, Trans.). Soroush.
Tabrizi, Sh. (1996). Gozideh maghalate Shams Tabrizi [Selection of Shams Tabrizi's articles] (M. A. Movahed, Ed.). Publishers and Booksellers Cooperative Company.
Tabrizi, Sh. (2010). Ghase ghaseha [Stories of stories: The oldest narrative of the story of Shams and Rumi] (M. A. Movahed, Ed.). Karnameh.
Tabrizi, Sh. (2012). Maghalate Shams Tabrizi [Articles of Shams Tabrizi] (4th ed.) (M. A. Movahed, Ed.). Kharazmi.
Zarrinkoob, A. (2017). Jostejoo dar tasavofe Iran [Search in Iranian Sufism]. Amir Kabir.
Ziolkowski, T. (2004). Hermann Hesse (R. Rezvani, Trans.). Mahi.
Ziolkowski, T.(Ed.). (1972). Autobiographical writings (D. Lindley, Trans.). Farrar Straus and Giroux.