نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

چکیده

وجود اصیل/ دازاین، انسان تنها و فردیت‌یافته‌ای است که با انتخاب‌های خویش، هم خود را از وجود غیر اصیل و غوطه‌ورشدن در جماعت توده‌ای (کیرکگور)، گله‌ای (نیچه) و داسمنی (هیدگر) رها می‌کند و هم امکان‌ها و موقعیت‌های بسیاری را در برابر الزام، حتمیت و ضرورت برای خویش به‌وجود می‌آورد. امکان‌هایی که او را از رویدادگی‌های زندگی جدا می‌سازد و رو به تعالی به حرکت درمی‌آورد. موقعیت‌های مرزی/ بحرانی نظیر درد، رنج، یأس، شکست، ترس، سفر، پیری، مرگ و... بهترین وضعیت برای مواجهه با خویشتن و مرزهای وجودی است؛ موقعیت‌های شکننده‌ای که با فروریختن شاکله‌های ذهنی، طرح‌واره‌های تثبیت‌شده و تجربه‌های بسته‌بندی‌شده، امکان جهش و درکی انفسی و سوبژکتیو را محقق می‌سازد. جستار حاضر از منظر مفاهیم کلیدی فلسفۀ اگزیستانسیالیسم (وجود اصیل، فردیت، انتخاب، امکان، تجربۀ زیسته، حرکت، موقعیت مرزی، سفر و مواجهه با مرگ) به تحلیل و واکاوی الگوی سفر- زندگی شمس پرنده می‌پردازد و با واکاوی در منقولات و شیوۀ زیست شمس تبیین می‌کند که چگونه شمس با انتخابی آگاهانه، سفر را به‌مثابۀ زندگی، تجربه و زیست می‌کند، در این تجربۀ درونی و جهان شخصی (سارتر) خود را از روزمرگی و میان‌مایگی می‌کَنَد و با آگاهی و شناخت انفسی و سوبژکتیو، پیوسته رو به امر متعالی و نامتناهی در حرکت است. سفر بهترین امکان برای گمنام و ناشناس‌ماندن شمس، عدم تقید به قالب‌ها و شاکله‌های تکراری و عمومی و تجربۀ موقعیت مرزی است. یکی از مهم‌ترین موقعیت‌های مرزی که در سفر امکان مواجهه با آن بیشتر است، درک حضور مرگ به‌عنوان بنیادی‌ترین امکان دازاین است. شمس در حرکت به‌سوی مرگ، هم توسع وجودی می‌یابد، هم مشتاق مرگ می‌شود و هم در مشاهدۀ ناپایداری امکانات و امور تناهی هستی، ایمانش به حقیقت مطلق، متقن‌تر و محکم‌تر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Journey: The Lived Experience An Existentialist Reading of Life-Journey Model of Flying Shams

نویسنده [English]

  • Negin Binazir

Assistant Professor of Persian Language and Literature, Guilan University, Guilan, Iran

چکیده [English]

Dasein is a lonely, individualized human who releases himself from both inauthentic being and immersion in mass crowd (Kierkegaard), horde (Nietzsche) and Das Man (Heidegger) with his own choices, and prepares many possibilities and situations against requirement, certainty, and necessity for himself too; the possibilities that separate him from happenings of life and move him towards transcendence. Boundary/crisis situations like pain, suffering, despair, failure, fright, journey, ageing, death, and so on are the best conditions for confronting the self and existential borders; fragile situations which by disintegrating fixed mindsets, established schemes, and packed experiences pave the way for taking a leap towards self-understanding. The present article explores the life-journey model of flying Shams considering existentialist philosophy key concepts (authentic self, individuality, choice, possibility, lived experience, movement, boundary situation, journey, and death). By analyzing quotations and manner of living of Shams, it explicates the ways by which Shams experiences and lives the journey as life, with a conscious choice, and in this inner experience and personal world (Sartre) breaks himself off from everydayness and mediocrity and moves continuously towards the transcendent and infinite with consciousness, self-knowledge, and subjectivity. Journey is the best option for Shams to remain anonymous, non-adherent to repetitive and public norms and forms, and to experience boundary situation. One of the most important boundary situations, which is more likely to encounter during a journey, is understanding the death presence as the most fundamental option of Dasein. In moving towards death, Shams experiences existential development, desires death, and also by observing the instability of possibilities and finite affairs of existence his faith to absolute truth becomes harder and firmer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Existentialism
  • Individuality
  • Lived Experience
  • Journey
  • Shams Tabrizi
منابع
آریان‌پور کاشانی، منوچهر. (1384). فرهنگ پیشرو آریان‌پور. جهان‌رایانه. تهران.
آذرنوش، آذرتاش. (1390). فرهنگ معاصر عربی-فارسی. نی. تهران.
آگامبن، جورجو. (1395). کودکی و تاریخ: دربارۀ ویرانی تجربه. ترجمۀ پویا ایمانی. مرکز. تهران.
ادکینز، برنت (1396). «طرح افکنی‌های مرگ» در هیدگر و مرگ: در باب امکان ناممکنی دازاین در هستی و زمان» ترجمۀ مهرداد پارسا. شوند. تهران. صص 39-58.
افلاکی العارفی، شمس‌الدین احمد. (1362). مناقب­العارفین. به کوشش تحسین یازیجی. دنیای کتاب. تهران.
الیری، تیموتی. (1396). فوکو و ادبیات داستانی: کتاب تجربه. ترجمۀ فرهاد اکبرزاده. آگاه. تهران.
اندرسون، سوزان لی. (1393). فلسفۀ کیرکگور. ترجمۀ خشایار دیهیمی. طرح نو. تهران.
انیوود، مایکل. (1395). روزنه‌ای به اندیشۀ مارتین هیدگر. ترجمۀ احمدعلی حیدر. علمی. تهران.
بلانشو، موریس و دیگران. (1394). ادبیات و مرگ. ترجمۀ لیلا کوچک‌منش. گام نو. تهران.
بلاکهام، ه. ج. (1368). شش متفکر اگزیستانسیالیست. ترجمۀ محسن حکیمی. مرکز. تهران.
برلین، آیزایا. (1385). مجوس شمال: یوهان گئورک هامان و خاستگاه عقل ناباوری جدید. ترجمۀ رضا رضایی. ماهی. تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1375). پله پله تا ملاقات خدا: دربارۀ زندگی، اندیشه و سلوک مولانا جلال‌الدین رومی. علمی. تهران.
سپهسالار، فریدون بن احمد. (1325). رسالۀ فریدون بن احمد سپهسالار در احوال مولانا جلال‌الدین مولوی. به تصحیح سعید نفسی. اقبال. تهران.
شایگان، داریوش. (1386). افسون‌زدگی جدید: هویت چهل‌تکه و تفکر سیار. ترجمۀ فاطمه ولیانی. پژوهش فرزان­روز. تهران.
شمس تبریزی. (1391). مقالات شمس تبریز. تصحیح و تعلیق محمدعلی موحد. خوارزمی. تهران.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1397). زندگی مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی مشهور به مولوی. کتاب پارسه. تهران.
فلین، توماس. (1395). درآمدی بر اگزیستانسیالیس.، ترجمۀ علیرضا فرجی. ریسمان. ایلام.
کارلایل، کلیر. (1397). کیرکگو.، ترجمۀ محمدهادی حاجی بیگلو. علمی و فرهنگی. تهران.
کالینز، جف و سلینا، هاوارد. (1385). هیدگر: قدم اول. ترجمۀ صالح نجفی. پردیس دانش. تهران.
کیرکگور، سورن. (1377). بیماری به‌سوی مرگ ترجمۀ رؤیا منجم. پرسش. تهران.
ـــــــــــــــ (1385). ترس ‌و لرز. ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان. نی. تهران.
لوئیس. دی، فرانکلین. (1386). مولانا: دیروز تا امروز، شرق تا غرب (دربارۀ زندگی، معارف و شعر جلال‌الدین محمد بلخی). ترجمۀ حسن لاهوتی. نامک. تهران.
مارسل، گابریل. (1388). انسان مسئله‌گون. ترجمۀ بیتا شمسینی. ققنوس. تهران.
معلوف، لوئیس. (1389). المنجد فی‌اللغه. ذوی‌القربی.
موحد، محمدعلی. (1391). مقالات شمس تبریزی. خوارزمی. تهران.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (1381). مثنوی معنوی. به اهتمام توفیق سبحانی. روزنه. تهران.
میولهال، استفان. (1396). «میرایی بشری: هیدگر، دربارۀ چگونگی ترسیم اماکن ناممکن دازاین» در هیدگر و مرگ: در باب امکان ناممکنی دازاین در هستی و زمان. ترجمۀ مهرداد پارسا. شوند. تهران. صص83-106.
نیکویی، علیرضا. (1388). «بررسی تطبیقی نگاه مولوی و متفکران ملل دیگر به درد و رنج بشری» به کوشش مصطفی گرجی. پژوهشگاه علوم انسانی. تهران. صص63-75.
وارنوک، مری. (1393). اخلاق و اگزیستانسیالیسم. ترجمۀ مسعود علیا. ققنوس. تهران.
وال، ژان آندره. (1345). اندیشه هستی. ترجمۀ باقر پرهام. طهوری. تهران.
هیدگر، مارتین. (1390). «دا- زاین و زمانبندی» در مرگ. مجموعه مقالات ارغنون. ترجمۀ محمد سعید خیالی کاشانی. سازمان چاپ و انتشارات. تهران. صص 235-272.
یاسپرس، کارل. (1374). زندگینامۀ فلسفی من. ترجمۀ عزت‌الله فولادوند. مجموعه سپهر اندیشه. تهران.
ـــــــــــــ (1393). عالم در آیینه تفکر فلسفی. ترجمۀ محمد عبادیان. پرسش. آبادان.
References
 Arianpour Kashani, Manouchehr. (1384). Arianpour Advanced Dictionary. Jahan Rayaneh. Tehran.
Azarnoush, Azartash. (1390). Contemporary Arabic-Persian Dictionary. Ney. Tehran.
Agamben, Giorgio. (1395). Childhood and History: About Destruction of Experience. Pouya Imani (trans.). Markaz. Tehran.
Edkins, Brandt. (1396). “Death Projections” in Heidegger and Death: On the Possibility of Dasein’s Impossibility in Being and Time Mehrdad Parsa (trans.). Shavand. Tehran. Pp 39-58.
Aflaki Al-Arefi, Shamsaldin Ahmed. (1362). Manageb al-Arefin. Edited by Tahsin Yaziji. Donyay-e-Ketab. Tehran.
O’Leary, Timothy. (1396). Foucault and Fiction: The Experience Book. Farhad Akbarzadeh (trans.). Agah. Tehran.
Anderson, Suzanne Lee. (1393). Kierkegaard’s Philosophy. Khashayar Deihimi (trans.). Tarh-e-Nou. Tehran.
Inwood, Michael. (1395). Heidegger: A Very Short Introduction. Ahmed Ali Heidar (trans.). Elmi. Tehran.
Blanchot, Maurice et al. (1394). Literature and Death. Leila Kouchakmanesh (trans.). Gam-e-Nou. Tehran.
Blackham, H.J. (1368). Six Existentialist Thinkers. Mohsen Hakimi (trans.). Markaz. Tehran.
Berlin, Isiah. (1385). The Magus of the North: J.G. Hamann and the Origins of Modern Irrationalism. Reza Rezaee (trans.). Mahi. Tehran.
Zarinkoub, Abdolhossein. (1375). Step by Step to Visit God: On Life, Thought, and Journey of Rumi. Elmi. Tehran.
Sepahsalar, Fereydon bin Ahmed. (1325). Fereydon bin Ahmed Sepahsalar Treatise on Rumi’s Behavior. Edited  by Saeed Nafisi. Egbal. Tehran.
Shaygan, Dariush. (1386). New Enchantment: Patchwork Identity and Mobile Thinking. Fatemeh Valiani (trans.). Pazhouhesh Forozan rouz. Tehran.
Shams Tabrizi. (1391). Shams Tabrizi’s Articles. Edit and Commentary by Mohammad Ali Movahed. Kharazmi. Tehran.
Forozanfar, Badi’alzaman. (1397). Life of Molana, Jalal al-din Mohammad Balkhi known as Molavi. Parseh Book. Tehran.
Flynn, Thomas R. (1395). Existentialism: A Very Short Introduction. Alireza Faraji (trans.). Risman. Ilam.
Carlisle, Clare. (1397). Kierkegaard, Mohammad Hadi Haji Beiglou. Elmi va Farhangi. Tehran.
Collins, Jeff and Selina, Howard. (1385). Introducing Heidegger: A Graphic Guide. Saleh Najafi (trans.). Pardis Danesh. Tehran.
Kierkeggard, Søren. (1377). Sickness unto Death. Roya Monajjem (trans.). Porsesh. Tehran.
 (1385). Fear and Trembling. Abdolkarim Rashidian (trans.). Ney. Tehran.ـــــــــــــــ
Lewis D., Franklin. (1386). Rumi: Past and Present, East and West (On Life, Mysticism, and Poetry of Jalal al-Din Mohammad Balkhi). Hassan Lahouti (trans.). Namak. Tehran.
Marcel, Gabriel. (1388). Problematic Man. Bita Shamsini (trans.). Qoqnous. Tehran.
Malouf, Louis. (1389). Al-Monjed fi Al-Loghat. Zovi al-Ghorbi.
Movahed, Mohammad Ali. (1391). Shams Tabrizi’s Articles. Kharazmi. Tehran.
Molavi, Jalal al-din Mohammad. (1381). Masnavi Ma’navi. Edited by Tofigh Sobhani. Rouzaneh. Tehran.
Mulhall, Stephen. (1396). “Mortality of Man: Heidegger, On the Manner of Tracing Impossible Places of Dasein” in Heidegger and Death: On the Possibility of Dasein’s Impossibility in Being and Time. Mehrdad Parsa (trans.). Shavand. Tehran. pp 83-106.
Nikoee, Alireza. (1388). “A Comparative Study of Rumi’s View and Other Nations’ Thinkers to Human Suffering”. Edited by Mostafa Gorji. Humanities Research Institute. Tehran. pp 63-75.
Warnock, Mary. (1393). Ethics and Existantialism. Masoud Olia (trans.). Qoqnous. Tehran.
Wahl, Jean Andre. (1345). Philosophy of Existance. Bagher Parham (trans.). Tahouri. Tehran.
Heidegger, Martin. (1390). “Da-Sein and Timing” in Death. Arghanon Article Collection. Mohammad Saeed Khiali Kashani (trans.). Sazman  Chap va Entesharat. Tehran. pp 235-272.
Jaspers, Karl. (1374). My Philosophical Biography. Ezatollah Foladvand (trans.). Sepehr Andishe Collection. Tehran.
ـــــــــــــ (1393). The World in Philosophical Thinking’s Mirror. Mohammad Ebadian (trans.). Porsesh. Abadan.