نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• زهرا عباسی ¹
• امین خسروی ²

¹ استادیار گروه آموزش زبان فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در نگاه زبان‌شناسان شناختی، استعارۀ مفهومی به هرگونه فهم و بیان تصورات انتزاعی در قالب تصورات ملموس اطلاق می‌شود. در این پژوهش، از میان راهکارهای مختلفی که لیکاف و ترنر در تحلیل استعارۀ مفهومی استفاده کرده‌اند، با استفاده از ویژگی سلسله‌مراتبی مدل استعارۀ زنجیرۀ بزرگ، به بررسی مفهوم تکامل در اشعار مولانا پرداخته می‌شود. بررسی اشعار مولانا نشان داد خصوصیت سلسله‌مراتبی استعارۀ زنجیرۀ بزرگ که نشان‌دهندۀ نوعی تکامل است، در نظام ذهنی مولانا نیز برقرار است. او تکامل انسان را در گذشتن از قالب جمادات و گیاهان و حیوانات و حتی خود انسان و رسیدن به مراتب بالاتر یعنی فرشتگان و قرب الهی بیان می‌دارد که این دو مرتبۀ اخیر از نظر زبان‌شناسان شناختی دور مانده است. مولانا شرط گذشتن و عبور از مراتب پایین‌تر را مردن و فنا می‌داند و آن را با نوعی استعارۀ جهتی یعنی حرکت روبه‌جلو نشان می‌دهد که در آن، درک استعاری ویژگی‌های یک ماهیت در یک سطح، از طریق ویژگی‌های یک ماهیت در سطح دیگر امکان‌پذیر است؛ یعنی هر بار با زایشی مجدد روبه‌رو هستیم. با توجه به ماهیت جهانی جسم انسان و محققاً الگوهای جهانی تعاملات فیزیکی ما با جهان، این نوع رابطه در میان فرهنگ‌های مختلف همچنان تا حدی یکسان عمل می‌کند، اما جهان‌بینی و تجربیات مولانا تکاملی افزون‌تر از نگاه زبان‌شناسان برای انسان ترسیم کرده است.

کلیدواژه‌ها

• مولوی
• تکامل
• مرگ
• استعارۀ مفهومی
• استعارۀ زنجیرۀ بزرگ

عنوان مقاله [English]

Studying the Evolutionary Concept of Death in Rumi's Poetry based on Cognitive Metaphor Theory in Cultural Model of Great Chain Metaphor

نویسندگان [English]

• Zahra Abbasi ¹
• Amin Khosravi ²

¹ Assistant Professor of Linguistics and Language Education, Tarbiat Modares University.tehran. iran

² Student of Persian Literature , Tarbiat Modares University. tehran. iran

چکیده [English]

From the viewpoint of cognitive linguists, cognitive metaphor refers to any understanding and expression of abstract concepts in terms of concrete concepts. Among the various methods adopted by Lakoff and Turner in conceptual metaphor analysis, in this research, the concept of evolution in Rumi’s poems is examined based on the hierarchical feature of the great chain metaphor model. The study of Rumi’s poems shows that the hierarchical feature of the great chain metaphor, which represents a kind of evolution, is also found in Rumi’s mental set. Rumi sees human evolution as passing through the molds of plants, animals, and even human himself, and reaching the higher levels of angels and Divinenearness. The two latter levels have been overlooked by cognitive linguists. Rumi considers mortality and death a necessary condition for passing through lower levels and reaching higher levels, and displays this with a kind of directional metaphor, i.e. moving forward. It means the metaphorical perception of the features of one quiddity at a level is possible through the features of one quiddity at another level. In other words, we encounter a rebirth every time. Given the universal nature of the human body and the global patterns of our physical interactions with the world, this kind of relationship has been somewhat the same in different cultures, but Rumi’s worldview and experiences depict a more elevated evolution for human beings than the one viewed by linguists.

کلیدواژه‌ها [English]

• Rumi
• Evolution
• Death
• conceptual metaphor
• Great Chain Metaphor