نویسندگان

• طاهره کریمی ¹
• ذوالفقار علامی مهماندوستی ²
• محبوبه مباشری ²

¹ دانشجوی دکتری زبان ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا

² دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا

چکیده

   حس چشایی یکی از پرکاربردترین حواسی است که در آثار مولوی برای نمایاندن تمامی ساحت­های مادی و روحانی استفاده شده و واژه­های دیگری از خانوادۀ آن در بازتاب این معانی به شاعر یاری رسانده است. نوعِ زندگی صوفیه و توجه بیش از حد آنها به تقلیل طعام، جوع، روزه، اجتناب از کسب و بها دادن به نظریۀ توکل، سبب توجه مولوی به حسّ چشایی شده است. در این پژوهش، افزون بر تحلیل حسّ چشایی، مواردِ درآمیزی این حس با حواسّ دیگر (بصر و سمع) بررسی می­شود. خاستگاه حسّامیزی به یکی از اصول اساسی تفکر اشاعره- تصرف خداوند و نفی علیّت- بازمی­گردد و در زبان مولوی صبغۀ ممتازی دارد. این ایماژ شاعرانه در مثنوی و دیوان شمس بازتاب تلقی ویژه و هنری مولوی از حواس ظاهر و باطن است که البته با جهان­بینی غیب­مدار او ارتباط دارد. مولوی برای هر چیزی که در عالم هست، متناظری غیبی پیش روی می­گذارد؛ از این­رو، در برابر حواسِّ ظاهری، شکلِ راستینی از حواس باطنی و غیبی وجود دارد. حواس ظاهر و باطن چونان محورهای نظام فکری مولوی در آثار وی با شیوه­های گونه­گون و چشم­اندازهای متمایز مطرح می­شوند. از نظرگاهِ مولوی، ادراکات نفسانی (شنیدن، دیدن، چشیدن و جز آن) در مرحله­ای از معرفت نفس، امتزاج حاصل و یکسان عمل می­کنند و به نوعی «وحدت قوا» می­رسند.    

کلیدواژه‌ها

• مولوی
• حسّامیزی
• حس چشایی
• حواس باطنی
• حواس ظاهری

عنوان مقاله [English]

Analysis of Sense of Taste in Mowlaviˊs Works

نویسندگان [English]

• Tahereh Karimi ¹
• Zolfaghar Alami Mehmandoosti ²
• Mahbobeh Mobasheri ²

¹ Ph.D Student of Persian Literature, Alzahra University, Tehran

² Associate Professor of Persian Literature, Alzahra University, Tehran

چکیده [English]

      Sense of taste is the most commonly used one, in Mowlavi’s works, to represent all aspects of spiritual and materialistic realms; other words from similar group have also helped the poet to reflect these concepts. Sufis’ life style and their paying too much attention to having little food, hunger, fasting, avoiding business, and valuing the theory of trust caused Mowlavi to pay attention to sense of taste. The origin of sense integration goes back to one of the basic principles of poets ; that is, the d enial of causality and God\'s seizing and this has a distinctive nature in Mowlaviˊs language. This poetic image in Mathnavi and Divan-e Shams reflects his unique and artistic attitude toward inner and outside senses which is related to his unseen-oriented worldview. In this study this relation is to be studied. In this study, besides analyzing sense of taste, cases of merging this sense with other senses (hearing, sight) will be discussed.    

کلیدواژه‌ها [English]

• Mowlavi
• sense integration
• sense of taste
• sight
• hearing
• food