Document Type : Scientific-research

Authors

1 Assistant Professor, Persian Literature Department, Farhangian , University, Tehran, Iran

2 Professor, Persian Language and Literature Department, Isfahan University, Ishfahan, Iran

Abstract

‘Shath’ is a phenomenon which has obtained different and sometimes contradictory definitions through time. This vast range of definitions could be due to the development trend of the ‘Shath’ done by mystics as well as the difference among their approach and attitudes. However, though the appealing definition of the preceding and subsequent experts to the ‘Shath’, most of them do not include it comprehensively applicable, and in most of the cases they consider either the acceptance, rejection or justification of ‘Shath’, not the essence of its definition. Therefore, the present study raises the new approaches to the definition as well as criticizing the traditional ones. Then, reviewing present definitions of ‘Shath’, different types of definitions and the frequency of the presented components of them have been analyzed, and the importance and necessity of the existence of each component has been criticized. The analysis of ‘Shath’ definitions showed that the most important presented cases in them are the domination of intoxication and ecstasy; strange and anti religious appearance; and the claim and arrogance of the one who does ‘Shath’; as well as its overflowing through the language of mystics for which    there are lots of critiques. The presented definitions could not include it comprehensively applicable accordingly. Thus, it would be better to define ‘Shath’ as follows: it is expressing and stating mysteries which are beyond the limited human capacity of words and acts. Therefore, it is formed in shape of words or acts either contradictory or similar.

Keywords

آتش­سودا، محمدعلی. (1386). «روایت­شناسی شرح شطحیات». علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دورۀ 26. ش 2 (پیاپی 51). صص 1- 25.
ابن‌سینا. (1366). کتاب الحدود.ترجمۀ محمدمهدی فولادوند. سروش. تهران.
ابن­عربى‏، محیى­الدین. (بی­تا). الفتوحات المکیة. 4 جلدی. دار الصادر. بیروت.
استیس، والتر ترانس. (1375). عرفان و فلسفه. ترجمۀ بهاء­الدین خرمشاهی. چ چهارم. سروش. تهران.
اسدی، محمدجعفر. (1389). «شطحیات و حال در عرفان». ادیان و عرفان. س 6. ش 24. صص 157- 175.
باخرزى، یحیى. (1383). اوراد الأحباب و فصوص الآداب‏، به کوشش ایرج افشار. چ دوم‏. انتشارات دانشگاه تهران‏. تهران‏.
بدوی، عبدالرحمن. (1978). شطحات الصوفیه. چ سوم. وکالۀ المطبوعات. کویت.  
بریه، امیل. (1374). تاریخ فلسفه. ترجمة علی­مراد داودی. مرکز نشر دانشگاهی. تهران.
بقلی شیرازی، روزبهان. (1374). شرح شطحیات. چ سوم. طهوری. تهران.
ـ بقلی شیرازی، روزبهان . (1426 ق.). مشرب­الأرواح. دارالکتب العلمیة. بیروت.
پترسون و دیگران. (1383). عقل و اعتقاد دینی. ترجمۀ احمد نراقی. چ چهارم. طرح نو. تهران.
پورنامداریان، تقی. (1364). رمز و داستان­های رمزی. چ سوم. علمی و فرهنگی. تهران.
تقوی، محمد. (1385). «شطح، سرریزهای روح بر زبان». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی. س 14. ش 55 و 54. صص 37- 71.
تهانوی، محمد اعلی بن علی. (1996). موسوعۀ کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم. به کوشش رفیق العجم و علی دحروج. مکتبۀ لبنان. بیروت.
جرجانی، سیدشریف علی­بن محمد. (1321 ق). التعریفات. المطبعۀ الحمیدیۀ المصریۀ. قاهره.
جوکار، منوچهر. (1384). «ملاحظاتی دربارۀ شطح و معانی آن». مجلۀ مطالعات عرفانی دانشگاه کاشان. ش 1.
جیمز، ویلیامز. (1372). دین و روان. ترجمۀ مهدی قائمی. انقلاب اسلامی. تهران.
حائری، محمدحسن و ابراهیم رحیمی زنگنه. (1389). «مبانی نظری شطحیات عرفانی از نگاه مولانا». فصلنامۀ زبان و ادب پارسی. ش 43. صص 33- 46.
داراشکوه، محمد. (1352). حسنات العارفین. تصحیح و مقدمۀ سید مخدوم رهین. مؤسسۀ تحقیقات و انتشارات ویسمن. تهران.
زرقانی، سیدمهدی و الهام اخلاقی. (1391). «تحلیل ژانر شطح براساس نظریة کنش گفتار». دوفصلنامة علمی- پژوهشی ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا. س 3. ش 6.
ستاری، جلال. (1372). مدخلی بر رمزشناسی عرفانی. مرکز. تهران.
سراج طوسى، ابونصر. (1914 م.). اللمع فى التصوف. مطبعة بریل. لیدن.
سهروردی، شهاب­الدین. (1372). مجموعۀ مصنفات شیخ اشراق. تصحیح هانری کربن. مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. تهران.
سهلگی، محمد بن علی. (1384). دفتر روشنایی. ترجمة محمدرضا شفیعی کدکنی. سخن. تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1373). موسیقی شعر. چ چهارم. آگاه. تهران.
شهابی، محمود. (1361). رهبر خرد. قسمت منطقیات. کتابخانه خیام. تهران.
صباحی، محمود. (1385). «سخن بت­شکن» (تأملی کوتاه دربارة شطح). مجلۀ رودکی. ش 4. صص 58- 59.
عبد الرزاق کاشانى. (1380). مجموعۀ رسائل و مصنفات کاشانى. چ 2. میراث مکتوب. تهران.
عبیدی­نیا، محمدامیر و سعیده­زمان رحیمی. (1387). «از سوررئالیسم فرانسوی تا روزبهان بقلی» (جلوه­های فراواقعی در شطحیات صوفیه).  نامۀ پارسی. ش 46 و 47. صص 33- 59.
عین‌القضات همدانى. (1385). دفاعیات (شکوى الغریب). قاسم انصاری. چ دوم‏. منوچهرى‏. تهران.
غزالى، ابوحامد محمد. (1386). ترجمۀ احیاء علوم الدین‏. ترجمۀ مؤیدالدین خوارزمى. به کوشش حسین خدیوجم‏. ‏ نشر علمی و فرهنگی. تهران.
فارابی، محمدبن محمد. (1986). المنطق عند الفارابی. به کوشش رفیق العجم. دار المشرق. بیروت.
فخر رازی، امام محمد. (1381). منطق الملخص. تحقیق و تعلیق احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری­نژاد. دانشگاه امام صادق. تهران.
فرهمند، محمد. (1389). «میدان شطحیات عرفانی». فصلنامۀ تخصصی عرفان. س 6. ش 23. صص 43- 63.
فولادی، علی­رضا. (1387). زبان عرفانی. فراگفت. قم.
کربن، هانری. (بی­تا). «شطح». ترجمۀ سیمین­دخت جهان­پناه تهرانی. آینده. س 9. ش 7. صص 509- 517 و 890- 894.
کربن، هانری. (1384). «پارادوکس­های صوفیانه». ترجمۀ سعید نوری­نشاط. کیهان فرهنگی. س 10. ش 6. صص 10- 13.
مدرسی، فاطمه و همکاران. (1390). «شطحیات عین­القضات همدانی». فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره­شناختی. س 7. ش 25. صص 167- 192.
ملایری، موسی. (1388). «منطق تعریف در بوتۀ نقد و داوری». مجلۀ حکمت و فلسفه. س 5. ش 3. صص 85- 102.
مولوی، جلال­الدین محمد. (1362). فیه ما فیه. تصحیح بدیع­الزمان فروزانفر. چ 5. امیرکبیر. تهران.
میرباقری­فرد، سیدعلی­اصغر و مسعود آلگونه جونقانی. (1389). «تحلیل شطح برمبنای تفکیک وجودشناختی و معرفت­شناختی». ادب­پژوهی. ش 13. صص 29- 60.
مینوی، مجتبی. (1372). احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی اقوال اهل تصوف دربارة او به ضمیمة نورالعلوم. چ پنجم. بی­نا. تهران.
نقطوی، میرسیدشریف. (بی­تا). شرحخبطۀالبیان. نسخۀ خطی شمارۀ 1015. کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. تهران.
نوروزپور، لیلا. (1387). «اشارت­های سبحانی، بررسی دیدگاه­های متعارض در باب شطح». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش 186. صص 195- 209.
نویا، پل. (1373). تفسیر قرآنی و زبان عرفانی. ترجمۀ اسماعیل سعادت. مرکز نشر دانشگاهی. تهران.