دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 2 (1389)
دوره 1 (1388)
تعداد مقالات: 216
«انسان کامل» درعرفان اسلامی و مقایسه آن با هرمزدبغ درآیین مانوی
دوره 6، شماره 10 ، تیر 1393، ، صفحه 7-30
چکیده
آیین مانوی آیینی است گنوسی که جزء فرقه های عرفانی به شمار می‌رود. اصل اساسی این آیین، هبوط روح از عالم اعلا که جایگاه حقیقی اوست و گرفتاری آن در عالم ماده است، وظیفه انسان دراین دنیا رها سازی روح علوی ... بیشتر
بررسی فرآیند نشانگی حروف الفبا در دیوان سنایی
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 7-42
چکیده
سنایی با بهره‌گیری از کیفیت‌های تصویری و ترکیبی حروف الفبا در دیوان خود اشعار بسیار زیبایی سروده است. به‌کارگیری نظریّه‌ای فراگیر در مطالعه این سروده‌ها که زمینه‌های فرهنگی هنر سنایی را پوشش دهد ... بیشتر
تحلیل انتقادی روایت زندگی و مرگ حلاج در گفتمان انقلابی/ چپ
دوره 7، شماره 12 ، فروردین 1394، ، صفحه 7-43
چکیده
روایت زندگی، اندیشه و مرگ حلاج دربیشتر متون عرفانی همواره از ظرفیت و توانمایگی برای معرفی زمینه‌ها ونشانه‌های گفتمان صوفیانه برخورداربوده است. برخی گفتمان‌ها بتدریج این نشانه‌ها رابعنوان «دال‌های ... بیشتر
رد یک اشکال از حدیقه برپایه نمادشناسی سنایی
دوره 9، شماره 16 ، مرداد 1396، ، صفحه 7-21
چکیده
مدرس رضوی در تعلیقات حدیقه ذیل حکایت «شتر مست در بیابان» دربارة واژة «شتر» اظهاراتی داشته است که از منظر وی حاکی از سوءترجمه یا سوءبرداشت سنایی از منبع اصلی این حکایت، یعنی کلیله‌ودمنة ابن‌مقفع ... بیشتر
از خیال عارفان تا تخیل ژیلبر دوران
دوره 10، شماره 18 ، مرداد 1397، ، صفحه 7-33
چکیده
«خیال» و «تخیل» جوهرۀ اصلی هنر و ادبیات هستند؛ از وهم گرفته تا رؤیا و الهام و مراتب قدسی، از دورۀ یونان باستان تا فلسفه و عرفان اسلامی، همه با خیال و تخیل پیوند دارند. این دو واژه اگرچه نزدیک‌اند، ... بیشتر
بررسی تطبیقی عرفان شمنی و تصوف اسلامی
دوره 10، شماره 19 ، آذر 1397، ، صفحه 7-26
چکیده
بیشتر مکاتب عرفانی جهان سعی بر آن دارند تا با شیوه‌ها و روش‌هایی، سالک و نوآموز را از هستی روزمره و دنیوی جدا سازند و به سرمنشأ نیروی حقیقی عالم و دنیای پررمزوراز جهان مینوی هدایت کنند. شمنیسم یکی از ... بیشتر
بررسی استعارۀ مفهومی «جهان هستی، درخت است» در متون عرفانی
دوره 11، شماره 20 ، تیر 1398، ، صفحه 7-31
چکیده
در جستار حاضر، استعارۀ مفهومی «جهان هستی، درخت است» در سه متن عرفانی انسان کامل عزیزالدین نسفی، مرصادالعباد نجمالدین رازی و معارف بهاءولد بررسی میشود. پرسش‌های پژوهش عبارتاند از: 1. نویسندگان ... بیشتر
بررسی کارنامۀ عطارپژوهی در مقالات فارسی از 1300ش تا 1395ش
دوره 11، شماره 21 ، دی 1398، ، صفحه 7-32
چکیده
دربارۀ عطار، شاعر عارف و بلندآوازۀ ایرانی، کتاب‌ها و مقالات بسیاری نوشته شده است و تاکنون کارنامۀ پرباری در عرصۀ عطارپژوهی پیش رو داریم. شمار زیاد این پژوهش‌ها، ضرورت بررسی و تحلیل آنها را بیش از پیش ... بیشتر
بازخوانی حکایتهای عرفانی اسرارالتوحید با رویکرد روانشناسی مثبت‌گرا
دوره 12، شماره 22 ، شهریور 1399، ، صفحه 7-32
چکیده
روانشناسی مثبت گرا با تکیه بر فضیلتها و قابلیت ها، توانمندی انسان را تقویت می کند و در پی آن است که با شناخت و طبقه‌بندی قابلیت ها و فضیلت ها، و کشف زوایای پنهان وجودی انسان، او را در ... بیشتر
از قوس هرمنوتیکی ریکور تا نوبت‌های سهگانۀ تأویلی در اندیشه و آثار عین‌القضات همدانی
دوره 12، شماره 23 ، دی 1399، ، صفحه 9-35
چکیده
تأویل در گفتمان تصوف ذوقی، ازجمله در آثار و اندیشه‌های عین‌القضات، اصلی بنیادین به‌شمار می‌آید. در عرفان فلسفیِ او که دارای طرحی پلّکانی و مدرج است، هر مفهوم ابتدا و انتهایی دارد. سالک از ابتدا ... بیشتر
بازنمایی و تحلیل ساختارهای مردم گرایی در سیرۀ عملی و نظری ابوسعید ابوالخیر با رویکرد نظریۀ خودشکوفایی آبراهام مزلو
دوره 13، شماره 24 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 9-39
چکیده
ابوسعید ابوالخیر در گفتار، منش و اندیشه به انسان و دغدغه های او توجه ویژه ای داشته و نظام عرفانی خود را بر این اساس انسجام بخشیده است. در مکتب روانشناسی انسان گرا که آبراهام مزلو برجسته ترین ... بیشتر
بحر المحبة فی اسرار المودة تفسیری ادبی- عرفانی از سورۀ یوسف علیه السلام و ناگفته هایی دربارۀ آن
دوره 13، شماره 25 ، مرداد 1400، ، صفحه 9-38
چکیده
بحر المحبة فی اسرار المودة ازجمله تفاسیر صوفیانه به زبان عربی است که در آن، سورۀ یوسف همراه با برخی نکات، اشارات، اقوال و حکایات عرفانی در ساختار و نثری ساده و دلنشین تفسیر شده است. محتوای جذاب و اهمیت ... بیشتر
آرمان های سیاسیِ جامی و نجم الدین رازی در هفت اورنگ و مرصادالعباد
دوره 13، شماره 26 ، آبان 1400، ، صفحه 9-33
چکیده
این نوشتار در پی آن است تا با بررسی حکایتهای هفت اورنگ جامی (قرن 9 هجری) و نیز مرصادالعباد نجمالدین رازی (قرن 7 هجری)، به تبیین دیدگاه سیاسیِ این دو عارف شهیر بپردازد که عرفانی متفاوت با عرفانِ ... بیشتر
بررسی ویژگی‌های «متن مغلوب صوفیانه» در انطباق با المواقف و المخاطبات عبدالجبّار نفّری
دوره 13، شماره 27 ، دی 1400، ، صفحه 9-38
چکیده
عبدالجبّار نفّری از عارفان گمنام قرن چهارم هجری است. یکی از دلایل گمنامی او پیچیدگی در نثر صوفیانة وی است. مهم‌ترین اثر منثور نفّری دو کتاب المواقف و المخاطبات است که محتوای آن را گزارش‌های مستقیمِ تجارب ... بیشتر
بررسی تطبیقی هستی‌شناسی عرفانی ابوحامد غزالی و بهاءولد
دوره 14، شماره 28 ، فروردین 1401، ، صفحه 9-37
چکیده
هستی‌شناسی یکی از مهم‌ترین مباحث عرفان اسلامی است که کمابیش از ابتدای مکتوب شدن مطالب عرفانی مورد توجه عرفا و متصوفه بوده است. هر یک از عرفای بزرگ صاحب اثر، براساس مشاهده، مکاشفه و تجربه ای که خود ... بیشتر
آگاهی هایی تازه دربارة تاج الدّین محمود اُشْنوی و ارتباط وی با مجدالدّین بغدادی و دربار خوارزمشاهیان
دوره 14، شماره 29 ، مرداد 1401، ، صفحه 9-44
چکیده
ازآنجاکه دربارۀ احوال تاجالدّین محمود اُشْنوی اطلاعات دقیقی در دست نیست و پژوهشگران نیز با حدس و گمان دربارۀ جزئیّات زندگی وی سخن گفتهاند، انتشار هرگونه سندی که بتواند برخی از زاویای زندگی ... بیشتر
تحلیل تطبیقی الگوی کنشگر در رسائل فارسی سهروردی از منظر گرماس
دوره 14، شماره 30 ، آبان 1401، ، صفحه 9-43
چکیده
از رویکردهای مهم در شناخت ساختار روایت، تحلیل آنها براساس نظام تقابلهای دوگانۀ گرماس است. او با بخش‌بندی عناصر کنشگر به سه تقابل دوتایی و تقسیم سهگانۀ پیرفتها می‌کوشید به الگویی فراگیر در تحلیل ... بیشتر
تأثیر تکامل‌بخش ذکر در سلوک الی‌الله
دوره 3، شماره 4 ، فروردین 1390، ، صفحه 29-64
چکیده
«ذکر» و یاد خداوند یکی از مهم‌ترین عبادت‌های اسلامی است و در تکامل معنوی انسان نقش مهمّی به‌عهده دارد. به همین دلیل، خداوند در قرآن، آیه‌های متعدّدی را درباره آن نازل فرموده است. در سیر و سلوک، ... بیشتر
انواع خواب و رؤیا در مثنوی
دوره 1، شماره 1 ، دی 1388، ، صفحه 33-58
چکیده
خواب و رؤیا از دیرباز مورد توجه انسان بوده و در برخی از دانشها بسیار مورد توجه قرار گرفته است.علوم ادیان، اساطیر، روانشناسی، عرفان و تصوف و ادبیات از جمله دانشهایی هستند که به خواب و رؤیا کم‌و بیش علاقه ... بیشتر
تحلیل سوانح العشاق از دیدگاه «من استعلایی» پدیدارشناختی
دوره 5، شماره 8 ، فروردین 1392، ، صفحه 33-64
چکیده
متون ادب فارسی به سبب برخورداری از تنوع وگستردگی فراوان از دیرباز توجه منتقدان را به خود معطوف داشته است. در این میان، سوانح احمد غزّالی از دو جهت، یکی به دلیل نظریهپردازی‌های معرفتشناسانه ... بیشتر
بررسی تأویل و سطوح مختلف آن در حدیقة سنایی
دوره 8، شماره 14 ، فروردین 1395، ، صفحه 33-64
چکیده
تأویل از ویژگی‌های مشترک زبان قرآن و متون عرفانی است. در این مقاله با تمرکز بر تأویلات حدیقة سنایی، تقسیم‌بندی‌های متنوعی برای تأویل ارائه می‌گردد. تأویل‌های حدیقه را می‌توان در دو گروه کلی تأویل ... بیشتر
ترس از مرگ در آثار عطار
دوره 2، شماره 3 ، دی 1389، ، صفحه 65-92
چکیده
ترس از مرگ دلایل گوناگونی دارد؛ زیرا مرگ امری مجهول است که هیچ کس نه آن را شناخته و نه تجربه کرده است. مرگ تنها چیزی است که انسان‌ها را با هم برابر و یکسان میکند و برای هیچ کسی استثنا قائل نمیشود. انسان‌ها ... بیشتر
از لاکان تا مولانا (نگاهی لاکانی به سیر رشد روانی سوژه در آرای مولانا)
دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1391، ، صفحه 81-100
چکیده
در دیدگاه پساساختارگرانه لاکان، سوژه پس از عبور از «سطح خیالی»، به «ساحت نمادین» قدم می‌گذارد و آنجاست که توهّم‌های کودکانه فرو می‌ریزد و فرد دچار فقدان میشود. کودک پیوسته میل دارد به عالم ... بیشتر
بررسی تطبیقی ابعاد شخصیت ذوالنون در سه تذکره(طبقات‌الصوفیه، تذکرةالاولیا و نفحات‌الانس)
دوره 8، شماره 15 ، آذر 1395، ، صفحه 93-124
چکیده
طبقات‌الصوفیه انصاری و تذکرةالاولیا عطار و نفحات‌الانس جامی، از آثار مهم و مدون تاریخ تصوف هستند که در شرححال و رفتار مشایخ این آثار، هدف، محتوا و طرز بیان مشترکی دارند. علاوهبراین، در هرسه آنها ... بیشتر
از زبان نار تا زبان نور چگونگی تکوین نثر عرفانی
دوره 4، شماره 7 ، دی 1391، ، صفحه 97-109