الهام کارگر؛ علی صفایی سنگری؛ محمود رنجبر؛ معصومه غیوری
چکیده
نسبتدادن کرامات و خوارق عادات به مشایخ صوفیه، از دوران آغازین تصوف بهصورت پراکنده در متون صوفیه رواج داشت و بخشی از تذکرهها و مقامات مشایخ صوفیه را به خود اختصاصدادهاست. اسرارالتوحید و ترجمۀ ...
بیشتر
نسبتدادن کرامات و خوارق عادات به مشایخ صوفیه، از دوران آغازین تصوف بهصورت پراکنده در متون صوفیه رواج داشت و بخشی از تذکرهها و مقامات مشایخ صوفیه را به خود اختصاصدادهاست. اسرارالتوحید و ترجمۀ رسالۀ قشیریه از متون برجستۀ عرفانی و تذکرههای صوفیانه هستند که حکایات زیادی در آنها به ذکر کرامات اولیا اختصاص یافتهاست. ازدیدگاه لویی آلتوسر، منتقد و فیلسوف فرانسوی، گفتمان حاکم بر چنین آثاری، گفتمانی اقتدارگرایانه و ایدئولوژیک میان مرید و مراد است و ایدئولوژی در کسوت کرامات، بهطور ناخودآگاه و نامحسوس موجب سلطهجویی مشایخ بر مریدان و سوژههای خود شدهاست. از اینرو، در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به خوانش انتقادی مفهوم کرامات در اسرارالتوحید و ترجمۀ رسالۀ قشیریه، بر اساس نظریۀ ایدئولوژی آلتوسر پرداختهایم. یافتههای پژوهش نشانمیدهند که مبحث کرامات در لایههای درونی این آثار، بهمثابۀ ساز و برگی ایدئولوژیکی برای مشروعیتبخشی و بازتولید اقتدار گفتمان تصوف و غنیسازی و تثبیت دیگر عناصر ایدئولوژیک در آن کاربردیافتهاست.