نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد دورود

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا

چکیده

کشف‌الاسرار دربردارندة مشاهدات روزبهان از عالم ملکوت است. عرفا در حالتی بین خواب و بیداری که به آن واقعه می‌گویند به رویت غیب می‌رسند. کشف و تحلیل زبان واقعه با توجه به حالت روان‌شناختی آن‌ها، نیازمند شناخت روان است. آن‌چه عارف در درون خود می‌جوید و سفری که از خود آغاز و باز به خود ختم می‌کند منجر به کشف ساحتی می‌شود که امروزه ناخودآگاه نامیده می‌شود. از نظر یونگ مکاشفه پرده برداشتن از اعماق نفس انسانی است و اساساً یک حالت روان‌شناسی است. ناهشیاری و شهود ناگهانی در خیال‌بافی‌های کهن‌الگویی شباهت بسیار به حالت واقعه دارد.روزبهان در واقعه‌ها مرتبه و حقیقت درون را در کسوت خیال مشاهده‌می‌کند. او سیر درون را به گذار در«سرزمین‌های ناشناخته»تعبیرمی‌کند.مهم‌ترین تصاویر کهن‌الگویی در مشاهدات وی «خود»و«پیر» است. وی پیوسته به حدیث«رأیت ربّی فی أحسن صورته»ارجاع می‌دهد. درمکاشفات وی صورت‌های احسن خود یا رب شخصی در هیأت مظاهر حسی از جمله اشکال نور، ماندالا، جواهرات و...از خزانه خیال پدیدارمی‌شوند. تجلی قدرتمند خود در مرتبه وحدانیت باعث کم‌رنگ شدن سایه و برجستگی پیر شده‌است. وحدت زادة مرتبه عشق در سلوک است. در این مرتبه خداوند صفات متعالی و جمال خود را بر سالک می‌پوشاند و کل هستی در صفت زیبایی خدا متجلی می‌شوند.
کلید واژه:روزبهان، کشف‌الاسرار، واقعه، خود، پیر.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Finest Form of "Self" in The Kashf-al-Asrar and Mokashefat-al-Anvar of Rozbahan

نویسندگان [English]

  • Kobra Bahmani 1
  • Mahbube Mobasheri 2

1 Assistant Professor, Persian Language and Literature; Islamic Azad University, Dorud

2 Associate Professor, Persian Language and Literature, Alzahra University

چکیده [English]

 
 Kashf-al-Asrar contains observations of Rozbahan from heaven. Mystics obtain the ability to see the unseen in a state between sleep and wakefulness which is called the event. Recognition and analysis of the event in language, according to its psychological state, entails an understanding of the psyche. What mystics seek within themselves and the journey they start from and end to themselves, leads to the encounter of a dimension that is today named “unconscious”. According to Yung, revelation is unraveling the depths of the human soul which is essentially a psychological state. Unconsciousness and sudden intuition in the archetypal daydreams is very similar to the event state. According to the order of the mystic, the individualization steps are more evident in the events, and how "Self" can organize and control all the images for representation. He renders internal survey equal to explorations in the unknown territory. In the events, Roozbahan sees the order and inner truth in the garb of imagination. The most important archetypal images in his observations are "Self" and the "Pir" (aged). He always refers to the hadith of I saw my God in the finest image. In his revelations, the finest images of himself or God appears as a person in the sensory manifestations such as forms of light, mandala, jewels, etc. from the treasury of the mind. Powerful expression of the “Self” in the order of unity diminishes the shadow and highlights the "Pir" (aged).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rozbahan
  • Kashf-al-Asrar
  • Vaqee
  • self
  • The aged wise
آرگایل، مایکل. (1384). «یونگ ونمادپردازی دینی». ترجمۀ احمدرضا محمدپور. نقد و نظر. س 10. ش 1 و 2. صص 328- 336.
ارنست، کارل. (1377). روزبهان بقلی. ترجمۀ مجدالدین کیوانی. مرکز. تهران.
 باشلار، گاستون. (1378) روانکاوی آتش. ترجمۀ جلال ستاری. چ دوم. توس. تهران.
 برفر، محمد. (1389). آینۀ جادویی خیال. امیرکبیر. تهران.
پالمر، مایکل. (1385). فروید، یونگ و دین. ترجمۀ محمد دهگان‌پور و غلامرضا محمدی. رشد. تهران.
پراپ، ولادیمیر. (1371). ریشه‌های تاریخی قصه‌های پریان. ترجمۀ فریدون بدره­ای. توس. تهران.
پورنامداریان، تقی. (1383). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. علمی و فرهنگی. تهران.
حسینی، مریم و کبری بهمنی. (1393). «تکرارهای اساطیری درکشف‌الاسرار روزبهان بقلی». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. س 10. ش 37. صص 69 - 109.
حسینی، مریم و پری­سیما جوادی. (1389). «کهن‌نمونه‌ها در قصۀ الغربۀ ‌الغریبۀ سهروردی». ادبیات عرفانی دانشگاه الزهراء. س 1. ش 2. صص 50- 73.
ستاری، جلال. (1384) مدخلی بر رمزشناسی عرفانی. چ دوم. مرکز. تهران.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1385). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایل. جیحون. تهران.
رازی، نجم­الدین. (1384). مرصادالعباد. به اهتمام محمدامین ریاحی. علمی و فرهنگی. تهران.
روزبهان بقلی شیرازی (1385). شرح شطحیات. تصحیح هانری کربن. طهوری. تهران.
روزبهان بقلی شیرازی (1366). عبهرالعاشقین. تصحیح هنری کربن و محمد معین. چ سوم. منوچهری. تهران.
روزبهان بقلی شیرازی (1393). کشف‌الاسرار و مکاشفات‌الانوار. تصحیح و مقدمة مریم حسینی. سخن. تهران.
روزنبرگ، دونا. (1374). اسطوره‌های یونان. ترجمۀ مجتبی عبدالله‌نژاد. ترانه. مشهد.
دلاشو، م. لوفلر. (1386). زبان رمزی قصه‌های پریوار. ترجمۀ جلال ستاری. توس. تهران.
دوبوکو، مونیک. (1376). رمزهای زنده‌جان. ترجمۀ جلال ستاری. مرکز. تهران.
کمپبل، جوزف. (1377). قدرت اسطوره. ترجمۀ عباس مخبر. مرکز. تهران.
عبیدی‌نیا، محمدامیر و سعیده زمان‌رحیمی. (1387). «جلوه‌های فراواقعی در شطحیات صوفیه» نامۀ پارسی. ش 46 و 47. صص 33- 50.
غزالی، ابوحامد. (1352). کیمیای سعادت. تصحیح احمد آرام. کتابخانه مرکزی. تهران.
غزالی، احمد و سیف‌الدین باخزری. (1377). دو رسالة عرفانی در عشق. به کوشش ایرج افشار. منوچهری. تهران.
کاشانی، عزالدین محمود (1382). مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه. اهتمام عفت کرباسی و برزگر خالقی. زوار. تهران.
کاظمی‌فر، معین و غلامحسین غلامحسین‌زاده. (1394). «تحلیل کارکرد ذهن روزبهان در صورت‌بندی تجربه‌های عرفانی او». نقد ادبی. دورۀ 8. ش 30. صص 123- 148.
مظفری، علیرضا. (1388). «کارکرد مشترک اسطوره و عرفان». ادبیات عرفانی دانشگاه االزهراء. ش 1. صص 149- 167.
مورنو، آنتونیو. (1388). یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمۀ داریوش مهرجویی. چ پنجم. مرکز. تهران.
میرباقری­فرد، سیدعلی­اصغر و طیبه جعفری. (1389). «مقایسۀ تطبیقی سیر کمال‌جویی در عرفان و روان‌شناسی یونگ». ادبیات عرفانی دانشگاه الزهراء. س 2. ش 3. صص 163- 195.
یونگ، کارل گوستاو. (1383). انسان و سمبول‌هایش. ترجمۀ محمد سلطانیه. چ چهارم. جامی. تهران.
یونگ، کارل گوستاو. (1368). چهار صورت مثالی. ترجمۀ پروین فرامرزی. آستان قدس. تهران.
یونگ، کارل گوستاو. (1354). روان‌شناسی و دین. ترجمۀ فؤاد روحانی. کتاب‌های جیبی، مؤسسۀ فرانکلین. تهران.
Papan-matin, F. (2006). The Univeiling of Secrets (Kashf-al-Asrar). Brill. Boston.