نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه ادیان و عرفان تطبیقی دانشگاه شهرکرد

2 کارشناس ارشد ادیان و عرفان تطبیقی

چکیده

مسئله معرفت و توجه به سلسله مراتب و شناخت آفت های هر مرتبه جزء اصول بنیادین در نظامهای عرفانی است. هر مکتب عرفانی بدنبال نشان دادن نوعی معرفت متعالی است تا بتواند عمق بیشتری از حقیقت را به پیروان خود نشان دهد. بنابراین پرسش اساسی در این مکاتب این است که مراتب این معرفت کدام است و چگونه می توان به این معرفت متعالی رسید؟ در این مقاله، برای پاسخ به این پرسش‌ها دیدگاه مولوی در عرفان اسلامی ودیدگاه بودا در عرفان هندو را مورد بررسی قرار داده‌ایم. مولوی در آثار منظوم و منثور خود معرفت را ابتدا در سطح ابزارهای حسی، سپس در مرتبه ی بالاتر با کمک ابزارهای عقلی انسانی دنبال کرده و با بیان تقسیم بندی مراتب عقل، ویژگیهای هر کدام را برشمرده و سرانجام اوج معرفت را در معرفت شهودی تبیین می کند. اما در آموزه های بودائی پس از بیان زنجیره ی علّی که باعث رنج و درد انسان در دنیا می‌شود، علت اصلی رنج انسان در جهل و نادانی او جستجو شده و رسیدن به دانایی حقیقی نقش بسیار اساسی در رهایی از این رنج دارد. بنابراین معرفت برتر، شناخت چهار حقیقت شریف و استفاده صحیح از راههای هشتگانه برای نجات از رنج و رسیدن به آزادی مطلق و حقیقت غایی است. فنای فی الله مولانا ورسیدن به رهایی و نیروانا در اندیشه بودا نهایت این سلوک معرفتی معنوی است که در این پژوهش با روش توصیفی تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognition Degrees in Mystical Teachings of Mevlana and Buddhism

نویسندگان [English]

  • Alireza Khajegir 1
  • Zeinab Kamali 2

1 Assistant Professor, Department of Comparative Religions and Mysticism, Shahrekord University

2 MA, Comparative Religions and Mysticism

چکیده [English]

 
Knowledge and its hierarchy with blights of every degree is one of the fundamental principles of mystical systems. Each mystical system seeks to show superior knowledge and transcendental in order to seek greater depth of truth to its followers. So the fundamental question in this study is about what is knowledge, and how we may achieve transcendent knowledge? To answer  these questions, we have studied Mevlana,in the Islamic Mysticism and Buddha in Hindu Mysticism. In Mevlana’s first recognition we use sensory tools in his poetry and prose, and then knowing much rational human knowledge is tracked with the help of tools and classifications with much wisdom; and finally the height of knowledge of the specifics of each articulates the intuitive knowledge. But in Buddhism, after the expression of causal chain that leads to human suffering in the world, believes that the main cause of human ignorance is the lack of understanding of the problems and ways to get rid of their suffering. So transcendental knowledge, understanding the Four Noble Truths and the eight ways to salvation of the suffering is the correct way to absolute freedom and final truth. Both schools have high objectives to their leading , in order to  reach it through revelation and guidance to their followers and devotees in this way. Union with Allah in Rumi and Nirvana in Buddhist thought is the spiritual knowledge of the conduct that is explored in this study in  a comparative descriptive method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intuition
  • Intellect
  • Nirvana
  • Knowledge
  • Suffering
قرآن کریم.(1383).تجرمه حسین انصاری. نشراسوه. قم.
آشتیانی، جلال­الدین. (1377). بودیسم و جینیسم. سهامی انتشار. تهران.
پاشایی، عسکر. (1389). بودا. نگاه معاصر. تهران.
ـ پاشایی، عسکر. (1380). راه آیین (دمه پده). نگاه معاصر. تهران.
جعفری، محمد تقی. (1379). مولوی و جهان­بینی‌ها. تدوین و نشر آثار علامه جعفری. تهران.
جعفری، محمد تقی . (1382). شرح و تحلیل مثنوی. علمی و فرهنگی. تهران.
چاترجی، چاندرا، موهان، ساتیش و داتا، دریندرا. (1384). معرفی مکتب‌های فلسفی هند. ترجمۀ فرناز ناظرزاده کرمانی. ادیان و مذاهب. قم.
رادا کریشنان، سروپالی. (1393). تاریخ فلسفۀ شرق و غرب. ترجمۀ خسرو جهانداری. انتشارات علمی و فرهنگی. تهران.
راهول. وو. (1359). بودیسم (بررسی تعالیم بودا و منتخبی از متون بودایی). ترجمۀ قاسم خاتمی. طهوری. تهران.
رجب‌زاده، هاشم. (1374). چنین گفت بودا. اساطیر. تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1366). بحر در کوزه. انتشارات علمی. تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1377). پله پله تا ملاقات خدا. انتشارات علمی. تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1368). سر نی . ج اول. انتشارات علمی. تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1376). جستجو در تصوف. انتشارات امیرکبیر. تهران.
زمانی، کریم. (1384). میناگر عشق. نشرنی. تهران.
سبحانی، محمدتقی. (1382). ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی. مجلۀ نقد و نظر. ش ۳۱ و ۳۲.
سجادی، سید جعفر. (1378). فرهنگ معارف اسلامی. شرکت مؤلفان و مترجمان. تهران.
سوزوکی، د. ت. (1368). راه بودا. ترجمۀ ع پاشائی. نشر اسپرک. تهران.
سوماناسیری، گالیله. (1383). آموزه‌های بودا و کنفوسیوس. ترجمۀ اکبر برخورداری. انتشارات بین­المللی الهدی. تهران.
شایگان، داریوش. (1389). ادیان و مکتب‌های فلسفی هند. ج اول. انتشارات امیرکبیر. تهران.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1370). زندگانی مولانا جلال­الدین. نشر زوار. تهران.
قرائی، فیاض. (1388). ادیان هند. انتشارات دانشگاه فردوسی. مشهد.
کاشفی، ملاحسین. (1375). لب لباب مثنوی. نشر اساطیر. تهران.
کاکایی، قاسم. (1382). وحدت وجود به روایت ابن­عربی و مایستر اکهارت. انتشارات هرمس. تهران.
مظاهری سیف، حمیدرضا. (1388). تجربۀ عرفانی در ادیان. بوستان. قم.
محمودی، ابوالفضل. (1392). مشرق در دو افق. مقدمه‌ای بر مطالعۀ مقایسه­ای عرفان اسلامی و هندی. دانشگاه ادیان و مذاهب. قم.
مولوی، جلال­الدین محمد. (1381). فیه ما فیه. تصحیح بدیع­الزمان فروزانفر. نگارستان کتاب. تهران.
مولوی، جلال­الدین محمد. (1390). مثنوی معنوی. براساس نسخۀ نیکلسن. نشر راه جاودان. تهران.
ناس، جان بایر. (1387). تاریخ جامع ادیان. ترجمۀ علی­اصغر حکمت. علمی و فرهنگی. تهران.
ولفگانگ شومان، هانس. (1362). آیین بودا. ترجمۀ ع پاشایی. انتشارات مروارید. تهران.
همایی، جلال­الدین. (1385). مولوی­نامه. نشر هما. تهران.
هینلز، جان راسل. (1389). ادیان زندۀ شرق. ترجمۀ جمعی از مترجمان. انتشارات ادیان و مذاهب. قم.
 Allan, J. (1987). Jnana-marga. In Encyclopedia of Religion. Mircca Eliade (ed). Vol. 7. Macmillan. New York.
Acharya, B. (1985). Dhammapada. Introduction by Bhikkhu Bodhi, Sri Lanka, Buddhist Publication Society, Kandy, Sri Lanka.
Bowker, J. (1970). Problems of Suffering in Religion of the World. Cambridge University. London.
Dasgupta, S. (1973). A History of Indion Philosophy. Vol. 1-4, Motillal Banatsidass Publishers. Cambridge.
Dasgupta, S. (1996). Hindu Mysticism. Blak Well Publishing. Cambridge.
Matilal, M. (1987). Jnana. In Encyclopedia of Religion. Mircca Eliade (ed). Vol 8. New York. Macmillan.
Ramanathan, A. S. (1999). Essence of BhagavadGita (Acompendium of Atmajnana & Karma Vijnana). Jaipur.
Ross, C. (1987). Four Noble Truths. Macmilian Reference Books.
Radhakrishnan, S. (1997). Introduction on the Principall Upanisads. Harpcollins, Noida. 5ad Compression. India.
Sankaracarya. (1998). The Commentary of Svapnesvara. Munshir Publisher.
Smith, C. (1993). Meister Eckhart on Union of Man with God. In Mystics or the Books, ed. R. A. Herrera, Peter Lang Publishing, New York.
Smart, N. (1967). Indian Philosophy. The Encyclopedia of Philosophy, Edited by Paul Edwards. Macmillan Company. New York.
Williams, P. (1989). Mahayana Buddhism. The Doctrinal Foundations. Routledge. London and New York.