نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا (س).

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا (س).

چکیده

در قرن هشتم هجری قمری در خطّۀ کازرون سه سیرت نامه به قلم محمودبن عثمان، دربارۀ دو عارف نامدار فارسِ قرن پنجم و هشتم هجری قمری یعنی شیخ ابواسحاق کازرونی و شیخ امین الدّین بلیانی، نوشته، ترجمه و خلاصه شد. با توجّه به کمتر شناخته شده بودن و در عین حال اهمّیّت کتاب های فردوس المرشدیّه فی اسرار الصمدیّه، انوارالمرشدیّه فی اسرارالصمدیّه و مفتاح الهدایه و مصباح العنایه و عدم وجود منبعی به جز همین سه اثر دربارۀ احوال نویسنده و نیز شیوۀ خاصّ محمود بن عثمان در سیره نویسی، در این مقاله کوشش شده تا سیمای عارفان و مؤلفان کتاب ها در آیینۀ سیرت نامه‎ها و ارتباط محمود بن عثمان با شیخ ابواسحاق کازرونی و شیخ امین الدّین بلیانی روشن شود، سپس به بررسی و مقایسۀ تطبیقی سبک نگارش، کاربرد اشعار شعرای مختلف در سیره‎ها، باب های مشترک، عقاید و مضامین مشترک، جایگاه والای زن ، کرامات و نیز نوع و جهت کرامات موجود در سیرت‎نامه‎ها پرداخته می‎شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Method of Mahmoud Ebn Othman's Biography Writing

نویسندگان [English]

  • Maryam Rajabi Nia 1
  • Maryam Hoseini 2

1 PhD Condidate, Mystical Literature, Alzahra Universiry

2 Professor, Persian Language and Literature, Alzahra Universiry

چکیده [English]

In the eighth century, three hagiographies was written and translated and summarized by Mahmood Ibn Osman about two well-known Fars mystics who have lived in the fifth and eleventh century. The Mystics name were “sheikh Abou Ishaq Kazerouni " and "Amin Aldin Balayani “. Because these hagiographies "Firdous Almorshedieh ", " Anvar Almorshedieh " and " Meftah Alhedayeh " are important and unknown and there is no source, except these three books about the life of their writer, and because of special style of Mahmood Ibne Osman in writing of hagiographies, In this article it is attempted to survey the aspects of these two mystics and their hagiographies and the relationship between "Mahmood Ibne Osman" and "Abu Ishaq" and " Amin Aldin ".Therefore in these essay the comparative style of writing, the usage of poems of various poets in hagiographies, common chapters and common ideas and contents and the high position of women and dignity of hagiographies are studied and discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahmood Ibn Osman
  • "Firdous Almorshedieh
  • Anvar Almorshedieh
  • Meftah Alhedayeh
-  بلیانی، شیخ امین‌الدین محمد. (1387). دیوان اشعار. تصحیح کاووس حسن­لی و محمد برکت. فرهنگستان هنر. تهران.
-  جامی، نورالدین عبدالرحمان. (1386). نفحات‌الانس. تصحیح محمود عابدی. سخن. تهران.
-  جنید شیرازی، معین‌الدین جنید بن­محمود. (1328). شد الازار فی حط الاوزار عن زوار المزار. تصحیح محمد قزوینی و عباس اقبال آشتیانی. چاپخانۀ مجلس. تهران.
-        حسینی، مریم. (1385). نخستین زنان صوفی. علم. تهران.
-        خواجوی کرمانی، ابوالعلا کمال‌الدین. (1370). گل و نوروز. تصحیح کمال عینی. مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات. تهران.
-  دیلمی، ابوالحسن. (1363). سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله ابن خفیف شیرازی. ترجمۀ رکن‌الدین یحیی بن­جنید شیرازی. تصحیحشیمل- طاری. به کوشش توفیق سبحانی. بابک. تهران.
-        زرکوب شیرازی، ابوالعباس احمد ابن ابی الخیر. (1350). شیرازنامه. به کوشش اسماعیل واعظ جوادی. بنیاد فرهنگ ایران. تهران.
-        زرین­کوب، عبدالحسین. (1390). جستجو در تصوف ایران. امیرکبیر. تهران.
-        سعادت، اسماعیل. (1384). دانشنامۀ زبان و ادب فارسی. ج 1. فرهنگستان زبان و ادب فارسی. تهران.
-        سعدی شیرازی، مصلح‌الدین. (1359). بوستان. خوارزمی. تهران.
-  سعدی شیرازی، مصلح‌الدین. (1386). کلیات. به کوشش محمدعلی فروغی. چ چهاردهم. امیرکبیر. تهران.
-        _____. (1374).گلستان. چ چهارم. خوارزمی. تهران.
-        شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1392). زبان شعر در نثر صوفیه. سخن. تهران.
-        شمیسا، سیروس. (1390). سبک­شناسی نثر. میترا. تهران.
-  حافظ شیرازی، خواجه محمد. (1369). دیوان حافظ. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی. زوار. تهران.
-  شیرازی، عیسی بن جنید. (1364). تذکرۀ هزار مزار. تصحیح نورانی وصال. کتابخانۀ احمدی. شیراز.
-  شیمل، آن ماری. (1379). زن در عرفان و تصوف اسلامی. ترجمۀ فریده مهدوی دامغانی. مؤسسۀ نشر تیر. تهران.
-        عطار نیشابوری، فریدالدین. (1384). اسرارنامه. تصحیح سید صادق گوهرین. به کوشش محمدحسین مجد. زوار. تهران.
-        _____. (1387). الهی‎نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. سخن. تهران.
-  _____. (1346). تذکرةالاولیا. تصحیح میرزا محمدخان قزوینی از روی چاپ نیکلسون. کتابخانۀ مرکزی. تهران.
-        _____. (1362). ‎دیوان. تصحیح تقی تفضلی. علمی و فرهنگی. تهران.
-        _____. (1358). مختار‎نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. توس. تهران.
-        _____. (1386). مصیبت‎نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. سخن. تهران.
-        _____. (1375). ‎منطق­الطیر. به کوشش احمد رنجبر. اساطیر. تهران.
-  غلامرضایی، محمد. (1388). سبک­شناسی نثرهای صوفیان. دانشگاه شهید بهشتی. تهران.
-  لویزن، لئونارد. (1384). میراث تصوف. ترجمۀ مجدالدین کیوانی. مرکز. تهران.                                                   
-  محمود بن­عثمان . (1333). فردوس‌المرشدیه فی اسرارالصمدیه. تصحیح فریتز مایر. به کوشش ایرج افشار. طهوری. تهران.
-  _____. (1358). فردوس‌المرشدیه فی اسرارالصمدیه به انضمام روایت ملخص آن موسوم به انوار المرشدیه فی اسرارالصمدیه. به کوشش ایرج افشار. انجمن آثارملی. تهران.
-  _____. (1943). فردوس‌المرشدیه فی اسرارالصمدیه. تصحیح فریتز مایر. معارف. استانبول.
-  _____. (1376). مفتاح‌الهدایه و مصباح العنایه. تصحیح عمادالدین شیخ الحکمایی. روزنه. تهران.
-  _____. (1380). مفتاح‌الهدایه و مصباح العنایه. تصحیح منوچهر مظفریان. فرهنگستان زبان و ادب فارسی. تهران.
-  موسوی بجنوردی، کاظم. (1374). دایرة المعارف بزرگ اسلامی. ج 3. مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی. تهران.
-  _____. (1385). دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی. ج 5. مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی. تهران.
-  نظامی گنجه­ای، الیاس بن­یوسف. (1383). خسرو و شیرین. تصحیح حسن وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. چاپ پنجم. قطره. تهران.
-  _____. (1390). لیلی و مجنون. تصحیح حسن وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. چاپ یازدهم. قطره. تهران.
-  _____. (1384). مخزن­الاسرار. تصحیح حسن وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. چاپ هشتم. قطره. تهران.
-  هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. (1389). کشف­المحجوب. تصحیح محمود عابدی. سروش. تهران.
-  هدایت، رضا قلی خان. (1385). تذکرۀ ریاض­العارفین. تصحیح ابوالقاسم رادفر و گیتا اشیدری. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران.