نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

عرفا و فلاسفۀ اسلامی در بیان افکار و اندیشه‌های خود همواره از رمز و نماد بهره می‌گرفتند؛ به‌گونه‌ای که در آثار شیخ اشراق سهرودی عارف و فیلسوف ایرانی رمز و نمادگرایی عرصۀ گسترده‌ای را اشغال کرده است. در این‌که رمز خاص زبان عرفا است شکی نیست. این امر در برگزیدن سبک تمثیلی مثنوی معنوی مشهود است و در آثار عرفایی چون سنایی و عطار نیشابوری دیده می‌شود؛ اما رمزگرایی در میان فلاسفه کم‌تر استفاده شده است. در این میان داستان «حی بن یقظان» به عنوان یکی از معدود داستان-های رمزی- فلسفی، مورد توجه فلاسفه‌ای چون ابن‌طفیل، شیخ اشراق و ابن‌سینا و پیش از این‌ها افلاطون قرار گرفته است. ابن‌طفیل و مولانا با به نمایش گذاشتن شخصیت‌های «نی» و «حی» ذات جستجوگر انسانِ در پی حقیقت گمشده را به تصویر کشیده‌اند. بدین‌سان مولانا و در مقابل، ابن‌طفیل دو شخصیت جداگانه یکی در حوزۀ عرفان و دیگری در حوزۀ فلسفه و اندیشه پدید آورده‌اند. نوشتار حاضر می‌کوشد تا در چشم اندازی تطبیقی و با روش توصیفی- تحلیلی، همگونی‌ها و ناهمگونی‌ها و ابعاد و وجوه این دو شخصیت را بر پایۀ مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی بررسی کند تا هم‌اندیشی‌های فلاسفه و عرفا و میزان قرابت و نزدیکی آن دو را نشان دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Character Analysis \"ne\" and \"Hayy\" in molana NyNamh poems and stories and hayy BnYqzan Abn Tofyl

نویسندگان [English]

  • Seyyed mehdi Masboogh 1
  • Shahram Delshad 2

1 Associate professor of language and literature in Bu-Ali Sina University

2 PhD student of Persian language and literature in Bu-Ali Sina University

چکیده [English]

Express their thoughts and ideas, recognizing Islam has always been a symbol of mystery and interest Getting there. So that the works of Shaykh al-Ishraq Sohrevardi mystic and philosopher, has occupied a vast field Iranian mystery and symbolism. There is no doubt that the secret is in the special language of the mystics. This allegorical style selection Masnavi is evident in works such as Sanai and Attar nishabori seen. But among philosophers Rmzgrayy underused. Meanwhile, the story of \"Hayy ibn Yaqzan\" as one of the few stories Ramsay - philosophy, the philosophers such as Ibn Tufayl, Ibn Shaykh al-Ishraq and Plato before it is placed. Ibn Rumi\'s sake and to showcase the characters in \"ney\" and \"Hayy\" the essence of the human searcher seeking the lost reality portrayed. Thus, in contrast Rumi and Ibn sake of a separate entity within the realm of philosophy and thought, mysticism, and others have created. Outlook tries to comparative and analytical methods Homogeneity and heterogeneity, and the dimensions and facets of the character based on his study of the American schoo The thinking of philosophers and mystics, and the close proximity of the two would not open.

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative literature
  • nay
  • hayy
  • Character
  • Molana
  • Abn Tofyl
-        ابن طفیل. (2012). قصۀ حی بن یقظان. مؤسسة الهنداوی. القاهره.
-        اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. فردا. اصفهان.
-        بالایی، کریستیف و میشل کویی­پرس. (1366). سرچشمه­های داستان کوتاه فارسی. ترجمۀ احمد کریمی حکاک. پاپیروس. تهران.
-        براهنی، رضا. (1368). قصه­نویسی. چ 4. البرز. تهران.
-        بیضایی، بهرام. (1392). هزارافسان کجاست. انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. تهران.
-        پورجوادی، نصرالله. (1373). «شوق دیدار». مجلۀ نشر دانش. ش 82. صص 6- 15.
-        پورنامداریان، تقی. (1388). در سایۀ آفتاب. سخن. تهران.
-        الدایه، محمد رضوان. (2013). ابن­طفیل الأندلسی. الهیئه العامه السوریه للکتاب. دمشق.
-        دقیقیان، شیرین­دخت. (1371). منشأ شخصیت در ادبیات داستانی. نویسنده. تهران.
-        زرین­کوب، عبدالحسین. (1383). سر نی. چ 10. علمی. تهران.
-        سجادی، سیدجعفر. (1362). فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. طهوری. تهران.
-        شایگان­فر، حمیدرضا. (1386). مکاتب نقد ادبی. دستان. تهران.
-        شکعه، مصطفی. (1986). الأدب الأندلسی. طبع ششم. دارالعلم للملایین. بیروت.
-        عبدالمفتاح، احمدیوسف. (2013). «سیمیائیات ­العزله فی قصه حی بن­یقظان». جامعه ملک سعود. مجله الآداب. ش 1. جلد 25. صص 79- 92.
-     عرب، عباس و راضیه خسروی. (1391). «تطبیق عناصر داستانی بر رسالۀ حی بن یقظان ابن طفیل». مجلة زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد. ش 7. صص 103- 125.
-        علوش، سعید. (1987). مدارس الأدب المقارن. المرکز الثقافی العربی. بیروت.
-        غنیمی هلال، محمد. (1969). النقد الأدبی الحدیث. ط 4. دارالنهضه العربیه. القاهره.
-        فروزانفر، بدیع­الزمان. (1343). زندۀ بیدار. ترجمۀ داستان حی بن ­یقظان. بنگاه کتاب. تهران.
-        قزوینی، زکریا بن محمد. (بی­تا). عجائب المخلوقات. ترجمۀ نصرالله سبوحی. کتابخانۀ مرکزی. تهران.
-        محمدی، علی. (1392). چکیده و تحلیل مثنوی معنوی. صدای معاصر. تهران.
-     محمدی فشارکی، محسن و دیگران. (1392). «بررسی ساختار و گونۀ روایی در متن سفرنامۀ ناصر خسرو براساس نظریۀ ژپ لینت ولت». فصلنامۀ متن­شناسی ادب فارسی. دانشگاه اصفهان. سال 5. ش 3. صص 48- 53.
-        مخوّل، نجیب. (1963). ابن طفیل. منشورات مجله الرساله المخلصیه. بیروت.
-        مک­کی، رابرت. (1385). داستان، ساختار، سبک و اصول فیلمنامه­نویسی. ترجمۀ محمد گذرآبادی. هرمس. تهران.
-        مولوی، جلال­الدین محمد. (1390). مثنوی معنوی. تصحیح نیکلسون. چ 5. هرمس. تهران.
-        میرصادقی، جمال. (1376). عناصر داستان. سخن. تهران.
-        هانری، کوربن. (1384). تاریخ فلسفۀ اسلامی. ترجمۀ جواد طباطبایی. چ 4. کویر. تهران.
-        یونسی، ابراهیم. (1365). هنر داستان­نویسی. سهرودی. تهران.